هدف فلسفه اسلامی و نسبت آن با اسلامیت فلسفه

فلسفه اسلامی دانشی است که به دین اسلام منتسب شده و چرایی این انتساب بحث‌های فراوانی را برانگیخته است. یکی از روش‌های اثبات اسلامی بودن این فلسفه سنجش نسبت ارکان علمی آن با دین اسلام است. شناخت یک دانش با بررسی ارکان علمی آن دانش همچون موضوع، تعریف و مسائل علم به دست می‌آید و «غرض» یا هدف علم از جمله این ارکان است. سنجش نسبت غرض فلسفه با دین اسلام ما را در فهم چرایی انتساب این فلسفه به دین اسلام یاری خواهد کرد. فیلسوفان اسلامی در لابه‌لای تعریف فلسفه یا به‌شکل مستقل اهداف گوناگونی برای فلسفه ذکر کرده‌اند. در این پژوهش با روش کتابخانه‌ای این اهداف گردآوری شده و سپس با روش توصیفی - تحلیلی، نسبت آن‌ها با اهدافی که دین برای آفرینش، بعثت انبیا یا نزول کتاب‌های آسمانی برشمرده، سنجیده شده است. اهداف فلسفه را می‌توان در پنج دسته علم به حقایق اشیا، معرفت به خداوند متعال، تکمیل نفوس، شباهت یافتن به خداوند و مبدل شدن به جهان عقلی جای داد. از میان این اهدف «علم به حقیقت اشیا» مهم‌ترین غرض محسوب می‌شود. این اهداف بر تعالیم اسلام منطبق یا دست‌کم به نوعی از این تعالیم متاثر و بهره‌مندند. این بررسی نشان می‌دهد که فلاسفه اسلامی در برشمردن اغراض فلسفه، غایات و اهدافی که در دین اسلام برای زندگی بشر آمده را در نظر داشته‌اند و همان اهداف را با زبان فلسفی برشمرده‌اند.

the goal of islamic philosophy and its relationship with islam

islamic philosophy is a knowledge that is associated with the islamic religion, and the reasons behind this association have sparked numerous debates. one of the methods used to prove the islamic nature of this philosophy is to assess its alignment with the scientific principles of islam. understanding a field of knowledge involves examining its scientific principles, such as its subject matter, definition, and issues, and the ‘purpose’ or objective of the field is one of these principles. assessing the alignment of the purpose of philosophy with the islamic faith assists us in comprehending the reasons for associating this philosophy with islam. islamic philosophers have mentioned various goals for philosophy either within the context of defining philosophy or as independent objectives. this study collects these goals through library research and then applies a descriptive-analytical method to assess their relationship with the objectives outlined by the religion for creation, the mission of prophets, or the revelation of heavenly books. the goals of philosophy can be categorized into five categories: knowing the truth of things, knowing almighty allah, completing souls, attaining similarity to allah, and transforming into a rational world. among these goals, ‘knowing the truth of things’ is considered the most important goal. these goals are in line with or at least influenced by the teachings of islam. this analysis demonstrates that islamic philosophers have taken into account the ultimate and goals set forth in the islamic faith for human life and have enumerated the same goals using philosophical language.