روش‌شناسی پژوهش در فلسفه صدرالمتالهین

هر علمی که در تلاش برای حل مجهولات است، با روش خاصی مسیر خود را طی می‌کند. چهار روش اصلی برای کسب معرفت وجود دارد که هر یک محدوده و قوت خود را دارا می‌باشد. ممکن است علمی از یک روش بهره ببرد و ممکن است علم دیگری از چند روش استفاده کند. چهار روش مذکور عبارت‌اند از: روش عقلی، روش نقلی، روش شهودی، روش تجربی. طبیعت موضوع علم می‌تواند معین‌کننده‌ی روش علم باشد و از طرفی، اختلاف در روش‌ها می‌تواند موجب تعدد علوم شود. هر پژوهشگری از روش یا روش‌های خاصی برای حل مسائلش استفاده می‌کند. صدرالمتالهین نیز از این قاعده مستثنی نیست و برای حل مسائل فلسفی، روش خاص خودش را دارد. سوال اصلی ما، روش پژوهش در فلسفه‌ی ایشان است. ادعای ایشان، استفاده از روش عقلی برای حل مسائل فلسفی است. عملکرد ایشان همین را تایید می‌کند؛ اما بسیار در مسائل فلسفی می‌بینیم که از شهود همگانی نیز بهره برده شده است. استفاده از دیگر روش‌های پژوهش در آثار ایشان در عرضِ استفاده از روش عقلی نیست، بلکه در جهت کمک به رشد مسائل فلسفی می‌باشند. در نهایت، ایشان ولو اینکه از روش‌های دیگر نیز بهره برده است، مسئله‌ی را فلسفی ختم می‌کند و این کار یک فیلسوف است.

the methodology of research in mulla sadra’s philosophy

every science that attempts to solve the unknown covers its path through a certain method. there are four major methods for acquiring knowledge, and each of them has its own limits and strengths. there may be some sciences that use a certain method while some others use other methods. these methods are as follows: rational method, transitional method, intuitive method, empirical method. the nature of subject of a science determines the method used by that science. difference in methods can lead to the plurality of sciences. any researcher makes use of certain method or methods for resolving his own problems. the philosopher mulla sadra is no exception. he would use his own method to solve the philosophical issues. the main question here is pertaining to the research method in his philosophy. mulla sadra claims that he uses rational method for resolving philosophical issues, and this is proved by his actions. however, we see the use of general intuition in the philosophical issues. using other research methods in mulla sadra’s works is not along with rational method; rather, it is in line with helping the philosophical issues to grow. mulla sadra, in spite of using other methods, ends his issues finally with philosophical method, and this is a philosopher’s task.