تبیین علل و حکمت تضادها و تقابلات در جهان آفرینش از نگاه استاد مطهری

تضاد از دید استاد مطهری ناسازگاری و تنازع میان دو موجود است که در آنِ واحد در وجود مجتمع‌اند و این تضاد مستقیماً به عالم ماده مربوط است. نگارنده در پژوهش پیشِ‌رو در پی تبیین چرایی و چگونگی تضادها، تقابلات، فواید، برکات، حکمت‌ها و آثار مثبت تضادهای عالم ماده از دیدگاه شهید مطهری است و این هدف را به روش کیفی و به شکل تحلیلی توصیفی و با مطالعه هرمنوتیکی نوشته‌های ایشان دنبال کرده است. مطهری از یک طرف علت اصلی تضادها و تقابلات عالم ماده را مرتبه وجودی و «ماده داشتن» آن و ذاتی بودن «استعداد و قوه و امکان برای این ماده» می‌داند که دائماً به سوی فعلیت و کمال جدیدی در حرکت است و از طرف دیگر این تضادها را دارای برکات و حکمت‌ها و آثار مثبت می‌داند؛ ازجمله زمینه‌سازی برای ظهور اختیار انسان، امکان شناخت بهتر اشیا، نمایان ساختن و معنی‌دار کردن خیرات و زیبایی‌ها، تکمیل نفوس اولیای الهی و نهفتگی سعادت در دل گرفتاری‌ها. پس تقابلات عالم در نگاه سطحی شر تلقی می‌شود و در نگاهی عمیق‌تر آخرت‌گرایانه و خیر و مطلوب است.

explaining the reasons and philosophy of contrasts and conflicts in the universe from master motahhari’s viewpoint

in master motahhari’s view, contrast is inconsistency and conflict between two beings that are at the same time together; and this contrast is directly related to the material world. the writer, in the present article, is seeking to explain the reason and the mode of contrasts, conflicts, benefits, blessings, wisdoms, and positive effects of the material world from master motahhari’s view. it pursues this goal in a qualitative form through a descriptive-analytical method by studying his hermeneutic writings. on the one hand, master motahhari maintains that the main reason for contrasts and conflicts of the material world is its existential order and its ‘having matter’ as well as the essential nature of ‘potential and possibility for this matter’, which moves continuously towards actualization and new perfection. and on the other hand, he considers these contrasts as enjoying blessings, wisdoms and positive effects, including preparing the ground for emergence of human’s free will, possibility of knowing things better, unveiling goodness and beauties and making them meaningful, perfecting the souls of divine saints, and hiding felicity inside troubles. thus, conflicts in the world are seen, in the superficial look, as evil; and in a deeper look, they are otherworldly, good and desirable.