تبیین مبانی نظریه حصر روشیِ فلسفه در «برهان ان به تلازم عام» و نقد آرای مخالف

از دیرباز، روش‌شناسی فلسفه در اندیشه محققان فلسفه زوایای مختلفی داشته است که می‌توان یکی از لایه‌های عمیقِ آن را نظریهٔ علامه طباطبایی با عنوان حصر روشیِ فلسفه، در برهان ان به تلازم عام، دانست. نوشتار پیشِ‌رو با روشی توصیفی و تحلیلی، به تبیین و بسط مبانی این اندیشه و نقد آرای مخالف آن پرداخته است و هدف آن بیان اثرگذاری مستقیم مبانی فلسفی علامه بر روش‌شناسی ایشان است و بر این نکته تاکید دارد که با توجه به هم‌خوانی مبنا و روش مبتکرانه علامه در ارائۀ این نظریه، اشکالی بر آن وارد نیست. اهمیت بررسی و تایید نظریه علامه به این شکل، زمانی روشن می‌شود که بدانیم محصّلان فلسفه در برخورد با این نظریه، از همان آغاز با آرای مخالف آن مواجه می‌شوند و در مبانی فلسفی این روش‌شناسی تامل نمی‌کنند؛ حال‌آنکه تعمق بیشتر و دقیق‌تر نشان می‌دهد که مبانی حکمت متعالیه، روشی جز روش پیشنهادی علامه به دست نمی‌دهد و نپذیرفتن این روش است که منتقدان را با اشکالات مبنایی مواجه می‌کند.

explaining the foundations of the theory of methodological restriction of philosophy, in ‘a posteriori argument in general concomitance’ and criticizing opposing views

since long ago, the methodology of philosophy has had different angles in the thought of the researchers of philosophy, one of the deep layers of which can be considered allameh tabatabai’s theory of ‘methodological restriction of philosophy’, in ‘a posteriori argument in general concomitance’. this study elaborates the foundations of this thought through a descriptive and analytical method, and criticizes its opposing views. it aims at studying the direct effect of allameh tabatabai’s philosophical foundations on his methodology, and emphasizes that in view of the congruence of his basis and innovative method there is no objection to allameh’s presentation of this theory. the importance of examining and verifying allameh’s theory in this way becomes clear when we know that the students of philosophy, in dealing with this theory, face opposing views from the very beginning and do not reflect on the philosophical foundations of this methodology. however, more and closer reflection shows that the foundations of transcendental wisdom do not yield a method other than allameh’s suggested method, and if the critics do not accept this method, they will confront with basic problems.