وحدت مفهومی صفات واجب‌الوجود نزد ابن‌سینا و بررسی نقد ملاصدرا بر این نظریه

بررسی ذات و صفات واجب‌الوجود از اصلی‌ترین بحث‌های الهیات بمعنی الاخص است. به‌ویژه در جهان اسلام به دلیل تصریحات متون دینی و فرهنگ حاکم، فلاسفه بیشترین اهتمام خود را در راستای حل مسائل این موضوع صرف کرده‌اند. نحوه‌ی ارتباط صفات با ذات و با یکدیگر از لحاظ مفهوم و مصداق، یکی از این مسائل است. ابن‌سینا به عنوان یکی از استوانه‌های فلسفه‌ی اسلامی در مبحث اتحاد مفهومی صفات واجب‌الوجود با یکدیگر، نظریه‌ای را طرح کرده که در میان دیگر فلاسفه پذیرفته نشده است. پس از وی ملاصدرا در صدد مخدوش کردن نظریه‌ی ابن‌سینا برآمده است و دیگران نیز به تبعیت از وی، زبان به انتقاد از ابن‌سینا گشوده‌اند. ما در این مقاله سعی در تبیین روشن نظریه‌ی ابن‌سینا داریم تا ملاحظه گردد که آیا انتقاد ملاصدرا بر این نظریه صحیح است یا خیر؟

the conceptual unity of the attributes of the necessary being in avicenna’s view and investigating mulla sadra’s critique on this theory

investigating the essence and the attributes of the necessary being is among the main discussions of the ‘metaphysics in its particular sense’. especially, in the islamic world, due to the explicit statements in the religious texts as well as the dominant culture, the philosophers made the greatest effort to resolve the issues pertaining to this topic. the mode of relationship of the attributes with the essence and with one another is, as far as the concept and the instance are concerned, one of those issues. avicenna, as one of the pillars of the islamic philosophy, has put forward a theory on the discussion of the conceptual unity of the attributes of the necessary being with one another, which has not been accepted by other philosophers. after him, mulla sadra has attempted to deface avicenna’s theory, and others, following him, have criticized avicenna. in this article, we have tried to delineate avicenna’s theory so that it is clarified whether mulla sadra’s critique on this theory is right or not.