ارزیابی نقدهای کتاب «پندار خدا» نوشته ریچارد داوکینز، بر برهان وجودی آنسلم

الحاد طبیعی بر دو مسئله «مفهوم خدا» و «حوزه تبیینی علم و دین» بنا شده است. مفهومِ خداوند در لسان الحاد جدید با مفهومِ مطرح‌شده در ادیان ابراهیمی بالاخص اسلام متفاوت است. همچنین علم و دین دو حوزه متفاوت‌اند و از حیث تبیینی، تفاوت ماهوی دارند. از گذشته شیوه‌های گوناگونی برای اثبات وجود واجب به کار گرفته می‌شده که یکی از آنها ابتنا بر نفسِ «مفهوم وجود» است؛ یعنی تبیینِ فلسفیِ وجود خدا به نحوِ «پیشینی». ریچارد داوکینز معتقد است که «برهان وجودی» چیزی نیست جز بازی با کلمات و کانت این برهان را رد کرده است. البته تقریری جدید نیز دکارت ارائه داد که داوکینر کاملاً به آن تقریر بی‌اعتنا بوده است. این نوشتار درصدد است عبارت داوکینز در کتاب پندار خدا را توضیح داده و نقد کند تا نشان دهد نقدی که داوکینز به برهان هستی شناختی آنسلم وارد می‌سازد، به هیچ وجه صادق نبوده و نوعی تلقی نازل از این برهان به شمار می‌آید.

an evaluation of the reviews in richard dawkins’ “the god delusion” on anselm’s ontological argument

the natural atheism is based on two items: “the concept of god” and “the explanatory realm of science and religion”. the concept of god in new atheism is different from that in abrahamic religions, especially islam. besides, the science and religion are two different spheres and are, as far as explanation is concerned, essentially different. since past, various methods have been used to prove the existence of the necessary being, one of which is founded on the very “concept of existence” itself; that is, the philosophical explanation of god’s existence a priori. richard dawkins maintains that the “ontological argument” is nothing except a word game, and kant has rejected that argument. descartes, however, presented a new exposition which was totally ignored by dawkins. this article seeks to explain and review dawkins’ statement in the god delusion to show that dawkins’ critique of anselm’s ontological argument is by no means right and is a cheap reading of that argument.