ابزارها و روش‌های موثر جهت ارزیابی عملکرد بالینی دانشجویان علوم پزشکی: مرور نظامند

مقدمه: علیرغم اهمیت ارزیابی بالینی در رشته های عملکرد محور علوم پزشکی، این حوزه همچنان با چالش مواجه است که از مهمترین موانع آن عدم آشنایی با اهداف ارزیابی، ابزار یا روش و نقد این ابزارها و روش‌ها می باشد. مطالعه حاضر با هدف معرفی ابزارها و روش‌های ارزیابی عملکرد بالینی دانشجویان علوم پزشکی و مزایا و محدودیتهای هر کدام از این ابزارها و روش‌ها انجام شد. روش کار:  این مرور نظامند طبق گایدلاین prisma 2020 و با جستجوی شواهد در پایگاه‌های اطلاعاتی خارجی و داخلی pubmed، web of science، cinahl، irandoc، magiran و sid و موتور جستجوی google scholar با استفاده از کلیدواژه های clinical performance, clinical evaluation, clinical appraisal, clinical examination, osce, assessment tool, assessment standards, clinical assessment practices, medical sciences students و معادل فارسی آن‌ها‌‌ تا سال 1402 انجام شد. معیارهای ورود شامل: مقالات با کیفیت بالا (بر اساس ابزارهای ارزیابی خطر سوگیری 2  rob 2) کوکران و استروب)، زبان انگلیسی یا فارسی مقاله، توصیفی، نیمه تجربی و مداخله ای، کیفی یا نامه به سردبیر، مطالعات متمرکز بر روش‌ها یا ابزارهای ارزیابی بالینی و مطالعات دارای متن کامل بود. در نهایت ابزارها و روش‌های ارزیابی عملکرد بالینی استخراج شده از شواهد خلاصه و دسته بندی شد. نتایج: مجموع 2031 عنوان مقاله تعیین شده، بعد از غربالگری و حذف موارد تکراری، 22 مقاله برای تحلیل نهایی وارد مطالعه شدند. موثرترین ابزارهای ارزیابی عملکرد بالینی دانشجویان به ترتیب شامل: 1- مشاهده ساختارمند و ارزیابی عملکرد بالینی(4=n)(soap) 2- مدل عملکرد مهارت بالینی(4=n) (cins) و 3- پرسشنامه صلاحیت پرستاری بالینی(3=n)(cncq)بود. همچنین موثرترین روش‌های ارزیابی عملکرد و مهارت های بالینی دانشجویان شامل: 1- آزمون بالینی ساختارمند عینی(2166=n) ( osce) ، 2- لاگ بوک (722=n ) و 3- مشاهده مستقیم مهارت‌های عملی (dops) و آزمون ارزیابی بالینی کوچک(53=n)(mini_cex)بود که هر کدام از این ابزارها و روش‌ها، اهداف محاسن و محدودیت‌های منحصر به‌‌فرد دارد.نتیجه گیری: با در نظر گرفتن هدف ارزیابی، ویژگی های روانسنجی، و مزایا و محدودیت‌های هر روش یا ابزار، می‌‌توان از هرکدام یا ترکیب آن‌ها‌‌ جهت ارزیابی دانشجویان استفاده نمود. البته پیشنهاد می‌‌شود با انجام مطالعاتی این روش‌ها و ابزارها را به نحوی اصلاح نمود که جهت ارزیابی بالینی دانشجویان کاربردی‌‌تر باشد و استفاده از آن تسهیل گردد.

effective tools and methods for evaluating the clinical performance of medical sciences students: a systematic review

introduction: despite the importance of clinical evaluation in performance-oriented fields of medical sciences, this field is still facing a challenge, one of the most important obstacles of which is the lack of familiarity with the evaluation goals of tools or methods and criticism of these tools and methods. the present study was conducted with the aim of introducing the tools and procedures for evaluating the clinical performance of medical students and the advantages and limitations of each of these tools and methods.materials methods: this systematic review is based on prisma 2020 guidelines and by searching for evidence in external and internal databases pubmed, web of science, cinahl, irandoc, magiran and sid and google scholar search engine using the keywords clinical performance, clinical evaluation, clinical appraisal, clinical examination, osce, assessment tool, assessment standards, clinical assessment practices, medical sciences students and their persian equivalents were carried out until 2023. the inclusion criteria included: high-quality articles (based on the risk of bias tools, rob 2 and storbe), english or persian language, descriptive, quasi-experimental and interventional studies, qualitative or letter to the editor, studies focused on clinical evaluation methods or tools, and full-text studies. finally, the clinical performance evaluation tools and methods extracted from the evidence were summarized and categorized.results: a total of 2031 article titles were determined, after screening and removing duplicates, 22 articles were included in the study for final analysis. the most common tools of evaluating students’ clinical performance included: 1- structured observation and assessment of clinical performance (soap) (n=126), 2- competency inventory of nursing students (cins) (n=4) and 3- clinical nursing competence questionnaire (cncq) (n=3). also, the most common methods of evaluating students’ performance and clinical skills included: 1- objective structured clinical examination (osce) (n=2166), 2- logbook (n=722) and 3- direct observation of procedural skills (dops) and mini clinical evaluation exercise (mini-cex) (n = 53) that each of these tools and methods has unique objectives, advantages and limitations. conclusion: considering the purpose of evaluation, psychometric characteristics, and the advantages and limitations of each method or tool, each or a combination of them can be used to evaluate students. of course, it is suggested to modify these methods and tools by conducting studies in a way that is more practical for the clinical evaluation of students and facilitates its use.