الگوریتم‌های معقول و متعارف و تقویت نظریۀ قابلیت انتساب مسئولیت مدنی هوش مصنوعی

بحث از مسئولیت مدنی ناشی از زیان‌های الگوریتمی، که بیشتر با عنوان مسئولیت مدنی یا مسئولیت برخاسته از کاربرد هوش مصنوعی بررسی شده است، در ادبیات حقوقی نوپاست. الگوریتم‌های متفکر به‌دلیل ویژگی‌های منحصربه‌فرد خودآموزی، تصادفی‌بودن، پیش‌بینی‌ناپذیری و خودمختاری، درصورت بروز ضرر و زیان، نظام مسئولیتی ویژه‌ای می‌طلبند. نظریۀ عمومی قابلیت انتساب می‌تواند در چنین موارد نوپدیدی راهگشا باشد؛ وانگهی دردست‌داشتن معیار و استانداردی شفاف و عمل‌گرایانه برای مقایسۀ الگوریتم زیانبار با دیگر موارد مشابه، برای تعیین متعارف عمل‌کردن آن، با چالش‌هایی همراه است. تعیین حدود و ثغور مفهوم الگوریتم‌های متعارف، به لحاظ ناشناخته‌بودن و پیچیدگی‌های ذاتی آن‌ها، لازم است. این پژوهش با بررسی موانع موجود، بازشناسی الگوریتم‌های معقول و متعارف را با معیاری ترکیبی دنبال می‌کند، معیاری که ضمن ایجاد انگیزه برای فضاهای فنّاورانه و نوآور، جبران خسارات زیان‌دیدگان، بهبود سطح ایمنی الگوریتم‌ها و انعطاف‌پذیری شایسته برای مواجهه با نسل‌های جدیدی از فنّاوری را تحقق بخشد. بازخوانی نظریۀ قابلیت استناد عرفی در وادی الگوریتم‎هایی با کارایی متعارف و معقول و نیز متناسب‌سازی این اندیشۀ جهان‌شمول، در برخورد با زیان‏های برخاسته از کاربرد الگوریتم‏های متفکر، برآیند اصلی تلاش نویسندگان در این نوشتار است.

reasonable algorithms and strengthening the opposability theory on the civil liability of artificial intelligence

the discussion of civil liability arising from algorithmic losses - mostly investigated as civil liability of artificial intelligence or liability arising from the use of artificial intelligence is nascent /aborning in the legal literature. thinking algorithms require a special civil liability system in case of losses due to the unique characteristics of self-learning, randomness, unpredictability and autonomy. the general theory of opposability can be a guide in such new cases, too. however, having a transparent and pragmatic criterion and standard to compare the harmful algorithm with similar cases to determine its normal operation is associated with challenges. determining the scope of the concept of reasonable algorithms, in terms of their unknown nature and inherent complexities, needs to be investigated. by examining the existing obstacles, this research pursues the re-examination of reasonable algorithms with a mixture criterion: a standard that creates incentives for technological and innovative spaces, compensates for the damage, improves the safety level of algorithms and realises the appropriate flexibility to face new generations of technology. rereading the opposability theory (causality customary) in the field of algorithms with conventional and reasonable efficiency, as well as adapting this general theory in dealing with the losses arising from the use of thinking algorithms, is the main result of ​​the authors’ efforts in this article