مطالعۀ تطبیقی تبلیغات مرتبط با سلامت در حقوق ایران و دستورالعمل‌های اتحادیۀ اروپا

تبلیغات بازرگانی مقوله‌ای مهم در دنیای پیرامون ماست و آثار بسیار عمیقی در ابعاد گوناگون زندگی فردی و اجتماعی ما باقی می‌گذارد. تاثیر این پدیده در اقتصاد، فرهنگ، اجتماع و حتی سیاست روزبه‌روز بیشتر می‌شود و نابسامانی این حوزه بستر مناسبی را برای سوءاستفاده‌کنندگان فراهم خواهد آورد. موضوع تبلیغات درخصوص تولیداتی که با سلامت مصرف‌کننده ارتباط مستقیم دارند اهمیتی دوچندان می‌یابد. مهم‌ترین معضل در حوزۀ تبلیغات کالاها و خدمات ناظر بر سلامت در نظام حقوقی ایران تعدد و تشتت مصوباتی است که از دیرباز وجود داشته است. هرچند هر مصوبه از بعد خاصی به مسئله پرداخته است. برای مثال، رویکرد قانون طرز جلوگیری از بیماری‌های آمیزشی و بیماری‌های واگیردار، قانون مربوط به مواد روان‌گردان، قانون تشکیل سازمان نظام پزشکی جمهوری اسلامی، قانون ممنوعیت تبلیغات و معرفی محصولات و خدمات غیرمجاز و آسیب‌رسان به سلامت با یکدیگر متفاوت است، اما بعضاً درخصوص مراجع صالح پیش‌بینی‌شده برای صدور مجوز تبلیغات و مراجع رسیدگی‌کننده به تخلفات، ضمانت‌اجرای نقض قواعد حاکم بر تبلیغات و... هم‌پوشانی و تناقضاتی وجود دارد. در مصوبات سال‌های اخیر نیز، نه‌تنها تلاشی برای رفع این مسئله نشده است، بلکه مواردی همچون قانون «ممنوعیت تبلیغات و معرفی محصولات و خدمات غیرمجاز و آسیب‌رسان به سلامت در رسانه‌های ارتباط جمعی داخلی و بین‌المللی و فضاهای مجازی»، مصوب 1397، به این ابهامات دامن زده است. در این مقاله، ضمن اشاره به دستورالعمل‌های اتحادیۀ اروپا پیرامون تبلیغات ناظر به سلامت، وضعیت نظام حقوقی ایران در این خصوص تبیین شده است. پژوهش پیش‌رو، با شیوۀ تحلیلی‌توصیفی و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای و اینترنتی، به بررسی موضوع پرداخته است.

health-advertising in the iranian legal system with a comparative study of european union directives

advertising is an important issue in the world and has a deep effect on various aspects of our individual and social lives. the effect of this phenomenon on the economy, culture, society and even politics is constantly increasing, and the lack of appropriate laws in this area will provide a good platform for abusers. the issue of advertising is very important for products that are directly related to consumer health. the most important problem in the field of health advertising in the iranian legal system is the multiplicity and fragmentation of the resolutions that have existed for a long time. however, it can be said that each resolution addresses the issue from a specific perspective, but there are sometimes overlaps, and contradictions regarding the competent authorities provided for the issuance of advertising licenses and the authorities dealing with violations, guaranteeing the implementation of violations of the rules governing advertising, etc. in recent years, not only has there been no effort to resolve this issue, but in some cases, it has increased these ambiguities. in this article, we will explain the situation of the iranian legal system in this regard, while referring to the european union’s directives on health.