ابعاد حقوق بین المللی استفاده از هوش مصنوعی در فناوری های فضایی

با تحولات چشمگیر در فناوری‌های فضایی، به‌تدریج از هوش مصنوعی به‌جای انسان در تصمیم‌گیری‌ها استفاده شده است. هوش مصنوعی توانایی تفکر منطقی، مدیریت اعمال خود و تصحیح تصمیم‌ها در صورت تغییر در شرایط خارجی را دارد. فناوری‌های نوین فضایی هوشمند با هدف انجام فعالیت‌های گوناگون فضایی نظیر پردازش داده‌ها و اطلاعات فضایی، حذف پسماندهای فضایی، استخراج منابع طبیعی فضا و اکتشافات بدون دخالت انسانی درحال‌توسعه هستند. با‌ وجود ‌این، تنظیم فعالیت بازیگران فضایی و به‌ویژه بازیگران خصوصی و نظارت بر این فعالیت‌ها توسط دولت‌ها در استفاده از این نوع فناوری‌ها یکی از مسائل جدید در حوزهٔ حقوق بین‌الملل فضایی شده است. ازآن‌جاکه تعهد دولت‌ها در چهارچوب حقوق بین‌الملل فضایی بر مبنای رفتار انسانی تبیین شده است، در مواجهه با نظارت بر عملکرد فناوری‌های فضایی هوشمند و جبران خسارت حاصل از عملکرد آن‌ها، این مسئله مطرح می‌شود که آیا مقررات بین‌المللی فضایی موجود درخصوص مسئولیت بین‌المللی دولت‌ها برای نظارت بر فعالیت‌های فضایی و جبران خسارت، که مبتنی بر رفتار انسانی است، می‌تواند همچنان بر استفاده از این فناوری‌ها نیز اعمال شود یا باید مقررات فضایی نوینی تدوین شود. با تفسیر موسع مفاد مادهٔ 6 و 7 معاهدهٔ فضای ماورای جو 1967 در باب مسئولیت دولت‌ها برای نظارت بر فعالیت‌های فضایی و همچنین مسئولیت برای جبران خسارت، می‌توان این مقررات را همچنان قابل‌اعمال دانست. با ‌وجود ‌این، به ‌نظر می‌رسد تدوین مقررات بین‌المللی فضایی جدید به‌طور خاص می‌تواند گام مهمی در تعیین و تشخیص بهتر مسئولیت دولت‌ها برای نظارت بر استفادهٔ بازیگران فضایی از فناوری‌های فضایی هوشمند و جبران خسارت ناشی از آن باشد.

international space law and the use of artificial intelligence in space technologies

with the tremendous developments in space technologies in recent years, artificial intelligence is used instead of humans in decision-making. artificial intelligence (ai) by the ability to think logically, manage its actions and correct its decisions when external conditions change without human interference. new intelligent and autonomous space technologies are being developed for various space activities. it uses for different applications such as processing of space data and information, debris removal, and exploration and extraction of natural resources in outer space. however, regulating the activities of space-faring and especially private actors in the use of ai in space technology and dispute settlement between the states have become one of new issues in international space law. since the state’s responsibility in space law is explained based on human behaviour, the issue arises that the existing international space regulations related to the state’s responsibility to regulate space activities and their liability that is based on human behaviour can still be applied to the use of the new technologies or we need the new legal measures in international space law. it seems that with the extensive interpretation of articles 6 and 7 of the outer space treaty regarding state responsibility and liability, these provisions can still be considered applicable. nevertheless, the new international space regulations can be an essential step in better determining and recognizing the state responsibility and liability of space actors that use space technologies that use ai.