شناسایی و اولویت‌بندی اصول حقوق محیط‌ زیست با رویکرد مدل‌سازی ساختاری تفسیری

حفاظت از محیط‌ زیست موضوعی بین‌المللی است، زیرا به همۀ کشورها صرف‌نظر از وسعت و سطح توسعه یا ایدئولوژی آن‌ها مربوط می‌شود. اصول حقوق محیط‌ زیست عموماً از طریق روابط مسالمت‌آمیز و به‌وسیلۀ رویۀ قضایی بین‌المللی وارد حقوق محیط‌ زیست شده است. هدف از این پژوهش طراحی مدلی برای اصول حقوق محیط‌ زیست است. با مرور مبانی نظری و بررسی نظر خبرگان، موضوع در قالب شش شاخص اصل مقابله با آسیب‌های زیست‌محیطی در منبع، اصل توسعۀ پایدار، اصل پیشگیری، اصل احتیاط، اصل ارزیابی و اصل ضرورت حفاظت از محیط‌ زیست دسته‌بندی شد. سپس پرسش‌نامه‌ای ماتریسی برای تعیین ارتباطات بینابینی این شاخص‌ها تدوین شد. داده‌های به‌دست‌آمده از پرسش‌نامه با مدل‌سازی ساختاری تفسیری تحلیل و در پنچ سطح در یک شبکۀ تعاملی ترسیم شد که درنتیجه شاخص «اصل پیشگیری» در بالاترین سطح قرار گرفت. تجربه‌ها و یافته‌های علمی بیانگر این است که باید اقدامات پیشگیرانه در ارتباط با محیط ‌زیست، هم به علل زیست‌محیطی و هم اقتصادی، به‌عنوان «قاعدۀ طلایی» مورد توجه واقع شود، زیرا تضمین‌کنندۀ خسارت‌نزدن به محیط‌ زیست است. این اقدام، به‌علت هزینه‌های گران جبران خسارت، از نظر اقتصادی نیز توجیه‌پذیر است.

identifying and prioritizing the principles of environmental law with an interpretive structural modeling approach

environmental protection is an international issue because it concerns all countries, regardless of their size, level of development or ideology. the principles of environmental law are generally enshrined in international law through peaceful relations and international jurisprudence. the purpose of this study is to provide a model for the principles of environmental law. after reviewing the theoretical foundations and taking opinions from experts, the issue was categorized into six indicators (principle of coping with environmental damage at source, principle of sustainable development, principle of prevention, precautionary principle, principle of evaluation, principle of necessity of environmental protection); then, a structured matrix questionnaire was developed to determine the interrelationships of these indicators. the data obtained from the questionnaire were analyzed using interpretive structural modeling and plotted at five levels in an interactive network, as a result of which the principle of prevention index was at the highest level. therefore, scientific experience and findings indicate that preventive measures related to the environment should be considered as a golden rule for both environmental and economic reasons, as this ensures that no damage to the environment. this action is also economically justifiable due to the high cost of compensation.