بررسی روش‌‏های فوق‌‏العادۀ شکایت از رای داوری؛ بازبینی مفهوم نهایی‌بودن آرای داوری در نظام حقوقی ایران

داوری فرایندی است که در طی آن طرفین اختلاف به فرد یا افراد ثالثی اختیار و صلاحیت رسیدگی به اختلافات موردنظر را اعطا می‌کنند و رای صادره را به‌منزلۀ رایی لازم‌‏الاجرا می‏‌پذیرند. یکی از مهم‌‏ترین مزیت‌‏های نهاد داوری، نهایی و غیرقابل تجدیدنظر بودن آرای صادره است که طبعاً موجب کاهش طول دادرسی و تعدیل هزینه‏‌های دادخواهی می‏‌شود. بااین‌حال، گزارۀ مبنی بر نهایی‌بودن آرای داوری ضرورتاً و همیشه صادق نیست و قانون‏گذار روش‌‏هایی را برای بازبینی ماهوی آرای داوری پیش‌‏بینی کرده است. این مقاله، با پذیرش فرض ناممکن‌بودن استفاده از طرق شکایت عادی درخصوص آرای داوری، صرفاً به بررسی قابلیت اعمال طرق فوق‌العادۀ شکایت احصاشده در قانون آیین دادرسی مدنی دربارۀ آرای صادره از سوی مراجع داوری می‏‌پردازد. طرق فوق‌العادۀ شکایت از آرا در قانون آیین دادرسی مدنی عبارت‌‏اند از فرجام‌خواهی، اعادۀ دادرسی و اعتراض شخص ثالث. از این میان، در داوری داخلی که تابعیت طرفین ایرانی است، امکان توسل به اعتراض شخص ثالث متصور است و در داوری تجاری بین‌المللی نوعی اعادۀ دادرسی به رسمیت شناخته شده است و اعتراض شخص ثالث برای شکایت از آرا ممکن است. ذکر این نکته ضروری است که رای دادگاه بدوی که در تایید یا ابطال رای داور صادر می‏‌شود، در زمرۀ آرای دادگاه قرار دارد که همچون سایر آرای قضایی فرض استفاده از طرق عادی و فوق‌‏العادۀ شکایت برای آن متصور است.

extraordinary means of objection to arbitral awards; revisiting the concept of finality of arbitration awards

arbitration is the process during which the parties to a dispute grant third party/parties the authority to settle the dispute and undertake to accept the issued award as final and binding. one of the most important advantages of an arbitration award is its finality, which could naturally reduce costs and processing time. this said, it is not always the case that arbitral awards are final and the legislator has prescribed certain corrective mechanisms.assuming that ordinary appeal procedures are not available for arbitral awards, this article sets out to examine the possibility of applying extra-ordinary methods of appeal envisaged in civil procedures act to arbitral awards. the extraordinary methods include appeal to the supreme court, retrials and appeal by third-parties. in domestic arbitration, where the parties are iranian nationals, appeal by third-parties has been explicitly recognized, and in international commercial arbitration, retrial has in certain cases been envisaged, and appeal by third-parties is possible. of course, court judgments on the request for annulment of arbitration awards could be subject to ordinary and extraordinary appeal mechanisms.