تاثیر نظم عمومی در ملی کردن اموال سرمایه گذارخارجی در کشورهای ایران، ترکیه و آذربایجان

نفع عمومی به‌صورت خاص با نظم عمومی گره خورده و ظهور آن بدون مدنظر قراردادن نظم عمومی بی‌معنی است. نفع عمومی یکی از مجوزهای مشروع بین‌المللی کشور سرمایه‌پذیر برای ملّی‌کردن و سلب مالکیت اموال سرمایه‌گذار خارجی است. با توجه به نیاز به پژوهش در این حوزه و اهمیت کاربردی آن، بررسی، تطبیق و ارائه مبناهای پیشنهادی ملّی‌کردن اموال سرمایه‌گذار خارجی با استناد به نظم و نفع عمومی با مطالعه تطبیقی جایگاه آن در قانون سرمایه‌گذاری خارجی ایران و ترکیه و آذربایجان، سه کشور مسلمان و همسایه و رقیب در این حوزه، از اهداف اصلی این مقاله است. با توجه به مسئولیت دولت‌ها و اصل حاکمیت دائمی آن‌ها بر منابع طبیعی و اموال و سرزمین‌هایشان و با استناد به تحقق ایجاد نظم نوین اقتصادی بین‌المللی و براساس یافته‌های تحقیق در ایران، نظریه مالکیت عام امام و حاکم بر اموال مردم، رعایت اصل مصلحت عمومی و منطقةُ الفِراغ و قاعده ولایت حاکم بر ممتنع مبانی ملّی‌کردن و سلب مالکیت سرمایه‌گذار خارجی به سبب نظم و نفع عمومی شناسایی شده است. نظم عمومی مدنظر قانونگذار ایران و ترکیه دربردارنده نظم عمومی اقتصادی ارشادی است؛ درحالی‌که قانون آذربایجان، با نگاهی اعم، نظم عمومی سیاسی را نیز توام با نظم اقتصادی مدنظر قرار داده است؛ نگاهی که با برداشت آنگلاساکسونی از نظم عمومی همخوانی بیشتری دارد. افزون‌براین، قانون آذربایجان، برخلاف قانون ایران و ترکیه، نفع دولت را توام با منافع مردم مبنای ملّی‌کردن اموال سرمایه‌گذار خارجی درنظر گرفته است. بدین ترتیب می‌توان نتیجه گرفت که قانون ایران قرابت حقوقی بیشتری با قانون ترکیه دارد، ولی در قانون ایران جایگاه نظم و نفع عمومی و فرایند ملّی‌کردن اموال سرمایه‌گذار خارجی بیشتر از ترکیه و آذربایجان با استانداردهای بین‌المللی همخوانی دارد.

a comparative study of effects of public order on nationalization of properties of foreign investor in the law of iran, turkey and azerbaijan

public interest is closely related to public order; something is considered to benefit the public only when its violation defies public order. public interest is a legitimate right internationally bestowed to investee countries to nationalize and confiscate properties of foreign investors. the present study aims at providing a comparative analysis of nationalization of properties of foreign investors in foreign investment laws of iran, turkey, azerbaijan, regarding public interest and order.as implied in the theory of public ownership of the governor or imam on people’s property, the principle of public interest and the principle of substitution of the sovereign over the person who refrains are considered as bases of the law of nationalization and confiscation of properties of foreign investors. public order in iran and turkey is mainly economic, while it encompasses politics in azerbaijan which is in ore agreement with anglo-saxon perception of public order. moreover, in the law of azerbaijan, unlike that of iran and turkey, state interest is considered along with public interest as the basis for nationalization and confiscation of properties of foreign investors. thus, it is concluded that iranian law is closer to turkish law. however, public interest and order, and nationalization of properties of foreign investors in the law of iran are in more agreement than the laws of turkey and azerbaijan with international standards.