بسط مفهومی مدل ابربلوک‌ها در برنامه‌ریزی شهری بر اساس روش تحلیل محتوا

مدل ابر بلوک ازجمله الگوهای شهری به شمار می آید که در پاسخ به تغییر اقلیم و گسترش پیاده رو گستری شهری مطرح شده است. بر همین اساس،و هدف پژوهش حاضر، بسط مفهومی مدل ابر بلوک‌های شهری جهت بهره گیری برنامه ریزان و سیاست گذاران شهری کشور است. پژوهش حاضر ازلحاظ هدف، کاربردی-توسعه ای و ازنظر شیوۀ جمع آوری داده ها، به‌صورت توصیفی-تحلیلی است. روش پژوهش حاضر، کیفی و مبتنی بر تحلیل محتوا است. جامعۀ آماری مشتمل بر مقاله ها، کتاب ها و پایان نامه هایی است که با روش نمونه گیری در دسترس و گلوله برفی، انتخاب شده اند. حجم نمونه شامل 35 منبع است. بر اساس نتایج پژوهش، ازنظر گونه شناسی، 74 درصد منابع پژوهش مربوط به مقاله ها است. ازلحاظ زمانی، بیشترین میزان منابع پژوهش مربوط به سال‌های 2022 و 2023 است(معادل 49 درصد). بیشترین منابع از پایگاه های داده ای science direct and mdpi, proquest and researchgate هستند(معادل 74 درصد). رویکرد بیشتر منابع کمی و کیفی است(71 درصد). بیشترین روش گردآوری داده ها مربوط به مطالعات میدانی، مرور ادبیات، مشاهده، مصاحبه، داده های فضایی و تحلیل اسنادی است(84 درصد). روش پژوهش بیشتر منابع شامل تبیین، مطالعه موردی، روش توصیفی-تحلیلی است(80 درصد). بر اساس تحلیل و ترکیب یافته ها ، 101 کد باز در خصوص ویژگی های منحصربه فرد ابر بلوک‌های شهری شناسایی گردید که در 31 کد محوری، طبقه بندی شده اند. کدهای محوری در شش کد انتخابی مشتمل بر شرایط زمینه ای(محیط ابر بلوک و مینی بلوک)، شرایط علی(زمینۀ کنش شهری، کاربری اراضی و مورفولوژی شهری، کارکرد شهری، پیچیدگی شهری، تنوع زیستی و سبز شهری، بهره وری متابولیک، وحدت اجتماعی، خیابان انسان‌محور، خیابان های کامل، خیابان‌های سالم و خیابان‌های پایدار)، شرایط مداخله‌گر(حکمروایی و کاربری ترکیبی)، مقوله محوری(نیازهای بیولوژیکی و فیزیولوژیکی، امنیت، تعلق، احترام، شناختی، زیبایی‌شناختی و خود شکوفایی)، راهبردها(بازطراحی فضای سبز، باز تخصیص فضا و اعمال محدودیت و حمل و نقل فعال) و پیامدها(بهبود محیطی، کاهش ترافیک، کاهش آلودگی هوا، انسجام اجتماعی، ارتقای سلامتی، اقتصادی)، طبقه بندی شده اند. کدهای انتخابی، مدل مفهومی ابر بلوک شهری را تشکیل می دهند.

conceptual development of urban super-blocks model in urban planning based on content analysis method

the superblock model is one of the urban models that have been proposed in response to climate change and expansion of walkability. based on this, current research purpose is conceptual development of urban superblocks model for the use of urban planners and policy makers of the country.the current research is applied-developmental in terms of purpose and descriptive-analytical in terms of data collection method. the current research method is qualitative and based on content analysis. the statistical community includes various sources including articles, books, and theses, which were used to select the sources using available and snowball sampling methods. the sample size includes 35 sources consisting of articles, books and theses. the statistical community includes various sources such as articles, books, and theses, which have been used to select sources using available and snowball sampling methods. the sample size includes 35 sources consisting of articles, books and theses. according to the research results, in terms of typology, 74% of research sources are related to articles. in terms of time, the largest amount of research resources is related to the years 2022 and 2023, which is equivalent to 49% of the resources. the most sources are from science direct and mdpi, proquest and researchgate databases, which is equivalent to 74% of research sources. the approach of most sources is quantitative and qualitative (71 percent). the most methods of data collection are related to field studies, literature review, observation, interviews, spatial data and document analysis, which account for 84% of the research resources. the research method of most of the sources includes explanation, case study, descriptive-analytical method, which account for 80% of the sources. based on the analysis and synthesis of the findings, 101 open codes have been identified regarding the unique characteristics of urban superblocks, which have been classified into 31 core codes. axial codes in six selected codes are classified including background conditions (superblock and mini-block environment), causal conditions (field of urban action, land use and urban morphology, urban function, urban complexity, biodiversity and urban green, metabolic efficiency , social unity, human-centered street, complete streets, healthy streets and sustainable streets), mediating conditions (good urban governance and mixed use), central category (biological and physiological needs, security needs, belonging needs, respect needs, cognitive needs, aesthetic needs and self-fulfillment needs), strategies (green space redesign, space reassignment and restrictions and active transportation) and consequences (environmental improvement, traffic reduction, air pollution reduction, social cohesion, health promotion, economic). the selected codes form the conceptual model of the urban superblock.