اولویت‌بندی مناطق شهری از منظر شاخص‌های کالبدی و ‌محیط‌زیستی زیست‌پذیری (نمونه موردی: مناطق 5 گانه شهر ارومیه)

با توجه به تغییرات صورت گرفته در نظام منطقه‌بندی شهر ارومیه و توزیع ناعادلانه کاربری‌ها در این شهر، هدف اصلی این پژوهش اولویت‌بندی مناطق شهری از منظر شاخص‌های کالبدی و محیط‌زیستی زیست‌پذیری‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ در مناطق 5 گانه شهر ارومیه می‌باشد. روش پژوهش حاضر بر اساس هدف، کاربردی و بر اساس ماهیت، توصیفی-تحلیلی است. گردآوری اطلاعات در این پژوهش به دو صورت اسنادی و برداشت میدانی صورت گرفته است. جامعه آماری این پژوهش جمعیت مناطق 5‌ گانه شهر ارومیه می‌باشد. به منظور نمونه‌گیری از فرمول کوکران و با درصد خطای 0.05 استفاده و حجم نمونه پژوهش، عدد 384 به‌دست‌آمده است که با شیوه تصادفی ساده توزیع گردیده است. روایی پرسشنامه‌ها از طریق متخصصین و پایایی پرسشنامه‌ها از طریق آزمون آلفای کرونباخ با مقدار 0.791 مورد تایید قرارگرفته است. تحلیل اطلاعات به‌طور کمی و با استفاده از آزمون t تک نمونه‌ای و مدل تاپسیس انجام‌شده است. شاخص‌های پژوهش شامل امکانات و خدمات زیربنایی، حمل‌ونقل عمومی، آلودگی و بهداشت محیطی، چشم‌انداز و فضای سبز و بایر است. نتایج پژوهش، نشانگر این است که با توجه به آزمون t تک نمونه‌ای، شاخص‌های کالبدی و محیط‌زیستی در منطقه 1 ارومیه، وضعیت بهتری نسبت به سایر مناطق دارد و مناطق 2 و 3 در سطح پایین‌تری نسبت به سطح متوسط قرار دارند و نیازمند توجه ویژه مدیریت شهری هستند. با توجه به ارزیابی‌های صورت گرفته با استفاده از مدل تاپسیس، منطقه 1 رتبه اول، منطقه 5 رتبه دوم، منطقه 4 رتبه سوم، منطقه 3 رتبه چهارم و منطقه 2 رتبه پنجم را از منظر برخورداری از شاخص‌های کالبدی و محیط‌زیستی زیست‌پذیری کسب نموده‌اند.

prioritization of urban regions from the perspective of physical and environmental indicators of livability (case study: 5 regions of urmia)

urmia, as one of the most populated cities in iran, has faced many problems in terms of physical and environmental aspects due to the changes made in the system of dividing the regions of this city. also, with the investigations carried out in line with the situation of the distribution of service users in the areas of this city, it is possible to point out the unfair distribution of services in these areas. also, with the investigations carried out in line with the situation of the distribution of urban public services in the areas of this city, it is possible to point out the unfair distribution of urban public services in these areas. these things directly affect the living conditions of the residents, therefore, due to the importance of the residents’ view of the living conditions in urban settlements and on the other hand the changes that have taken place in this city, the physical and environmental aspects of livability in this city have been examined. therefore, the main goal of this research is to prioritize urban areas from the perspective of physical and environmental indicators of livability in the 5 regions of urmia, so that by understanding the relationship between the built environment and users to evaluate livability, it is possible to provide a general insight regarding the livability situation in cities. the present research method is applied based on its purpose and descriptive-analytical based on its nature. data collection in this research has been done in two forms, documents, and field collection. the statistical population of this research is the population of the 5 regions of urmia, according to the statistics of the iran statistics center in 2015, there are 736,224 people, which was used for sampling the cochran formula with an error percentage of 0.05 so the sample size of the research is 384. which is randomly distributed according to the population ratio of each region. the validity of the questionnaires has been confirmed by experts, and the reliability of the questionnaires has been confirmed by cronbach’s alpha test with a value of 0.791. data analysis has been done quantitatively using a one-sample t-test and the topsis model. research indicators include infrastructure facilities and services, public transportation, pollution and environmental health, landscape, and green spaces. the results of the research show that according to the one-sample t-test, physical and environmental indicators in urmia region 1 have better conditions than other regions. also, according to the results of this test, regions 2 and 3 are at a lower level than the average level and need special attention from the city management to improve the current situation. according to the results of the topsis model and users’ opinions in the ranking of urmia regions, region 1 ranked first, region 5 ranked second, region 4 ranked third, region 3 ranked fourth, and region 2 ranked fifth in terms of physical and environmental indicators of livability.