ارزیابی تاب‌آوری اقلیمی در بعد کالبدی(مطالعه موردی: محله نقش‌جهان، اصفهان، ایران)

یکی از راهکارهای اصلی مقابله با تغییرات اقلیمی و بحران‌های ناشی از آن در شهرها، تاب‌آوری شهری است. تاب‌آوری به توانایی هر سیستم شهری در تحمل و بازیابی سریع در اثر ضربه و فشارهای متعدد و تداوم ارائه خدمات اشاره دارد. شهر تاب‌آور شهری است که ضمن حفظ عملکردهای اساسی، ساختارها و هویت خود و همچنین سازگاری و پیشرفت در برابر تغییرات مداوم، آماده بازسازی آسیب‌های ناشی از هرگونه بحران مانند تغییر اقلیم است. این موضوع در تحقیقات مختلف و اسناد بین‌المللی جایگاه ویژه‌ای پیدا کرده است و از آن‌جا که ایران در معرض چالش‌های اقلیمی بسیاری است، ضرورت چنین تحقیقاتی بیش از پیش احساس می‌شود. در این پژوهش، سوال اصلی این است که چگونه تاب‌آوری اقلیمی در بستر شهر شکل می‌گیرد و چگونه ابعاد آن به‌ویژه تاب‌آوری کالبدی باید ارزیابی شود. با توجه به این‌که اصفهان در معرض تغییرات اقلیمی است و بر اساس سناریوهای مختلف، تغییرات گسترده‌ای در دما و بارندگی این شهر برای دهه‌های آینده پیش‌بینی می‌گردد؛ پژوهش حاضر برای ارزیابی تاب‌آوری کالبدی محلات شهری در برابر تغییرات اقلیمی در نمونه پژوهی محله نقش‌جهان در شهر اصفهان طراحی و انجام شده است. اولین گام در راستای این امر بررسی چارچوب نظری تاب‌آوری شهری و استخراج شاخص‌های تاب‌آوری کالبدی بود. سپس جمع‌آوری داده‌ها از روش‌هایی مانند مطالعات اسنادی، مصاحبه و مشاهده انجام و داده‌های به‌دست‌آمده توسط نرم‌افزارهای gis و spss تحلیل گردید. در انتها سطح تاب‌آوری اقلیمی در پنج دسته از معیار‌های محیطی-کالبدی، ساختار شهری، مقاومت و سازگاری، تراکم و دسترسی به خدمات ارزیابی و تحلیل شد. در بافت نقش‌جهان، امتیاز نهایی نشان می‌دهد که تاب‌آوری کالبدی در برابر تغییرات اقلیمی در سطح متوسط است. بنابراین در راستای بهبود آن راهبردهایی نیز ارائه شد.

evaluation of climatic resilience in physical aspect (case study: naqshe jahan neighborhood, isfahan, iran)

one of the main solutions to deal with climate change and its resulting crises in cities is urban resilience. resilience refers to the ability of any urban system to withstand and recover quickly from multiple shocks and pressures and to continue to provide services. a resilient city is a city that is ready to rebuild the damage caused by any crisis, such as climate change, while maintaining its basic functions, structures and identity, as well as adapting and progressing against constant change. this issue has found a special place in various researches and international documents, and since iran is exposed to many climatic challenges, the necessity of such researches is felt more than ever. in this research, the main question is how climatic resilience is formed in the city and how its dimensions, especially physical resilience, should be evaluated. considering that isfahan is exposed to climate change and based on different scenarios, wide changes in temperature and rainfall of this city are predicted for the coming decades, the present study has been designed and carried out to evaluate the physical resilience of urban neighborhoods to climate change through the case study of naqshe jahan neighborhood in isfahan. the first step was to study the theoretical framework of urban resilience and extract the indicators of physical resilience. then data collection was performed by methods such as documentary studies, interviews and observation and the data obtained were analyzed by gis and spss software. finally, the level of climate resilience was evaluated and analyzed in five categories of environmental-physical, urban structure, resistance and compatibility, density and access to services. in naqshe jahan district, the final score indicates that physical resilience to climate change is moderate. therefore, strategies were proposed to improve it.