مناسب‌سازی فضاهای شهری برای کودکان بر اساس اصول شهر دوستدار کودک (موردمطالعه: محدوده هزارجریب و تخت فولاد منطقه 6 اصفهان)

فضاهای شهری بخش عمده‌ای از زندگی روزمره شهروندان را به خود اختصاص می‌دهند. تجارب طراحی و برنامه‌ریزی فضاهای شهری نشان داده است که این فضاها در پاسخگویی به نیاز کودکان، به‌عنوان حساس‌ترین و مهم‌ترین قشر جامعه، ناکارآمد بوده‌اند و برنامه‌ریزی‌ها بیشتر بر اساس خواست و نیاز بزرگ‌سالان انجام می‌گیرد. هرچند در سال‌های اخیر توجه به کودکان و نوجوانان در ابعاد مختلف موردتوجه قرارگرفته ولی اقدامات کالبدی و محیطی مناسبی اتخاذ نشده است. با این‌ وجود با پررنگ‌تر شدن مباحث حقوق شهروندی، توجه به تمام اقشار جامعه به‌خصوص کودکان به‌عنوان یک شهروند، بیشتر موردتوجه برنامه ریزان و مدیران شهری قرارگرفته است. شهر دوستدار کودک علاوه بر تامین نیازهای اولیه، امکان مشارکت و اظهارنظر را برای کودکان محقق می‌سازد. در همین راستا پژوهش حاضر به‌منظور شناخت و بررسی اصول و معیارهای شهر دوستدار کودک و میزان رعایت این اصول در دو محدوده هزارجریب و تخت فولاد اصفهان انجام‌گرفته است. روش تحقیق در این پژوهش، توصیفی - تحلیلی و مبتنی بر مطالعات کتابخانه‌ای و اسنادی، بررسی‌های میدانی و مصاحبه است و برای تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از نرم‌افزارهای spss و arc gis بهره گرفته شد. در این پژوهش ابتدا در قالب مبانی نظری به شناخت نیازهای کودکان و اصول مطرح‌شده توسط اندیشمندان مختلف درباره شهر دوستدار کودک پرداخته شد. سپس با توجه به مطالعات انجام‌گرفته و امکانات و اطلاعات در دسترس، پنج شاخص ایمنی و امنیت، دسترسی، اوقات فراغت، مشارکت و سلامت محیط برای سنجش میزان کودک مداری محدوده‌های موردمطالعه انتخاب شد و ارزیابی هر شاخص با توجه به اطلاعات موجود از طریق پرسشنامه، بررسی‌های میدانی، مصاحبه و تحلیل اطلاعات در gis انجام گرفت. یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که امتیاز شاخص‌های شهر دوستدار کودک به‌غیراز مشارکت کودکان که دارای وضعیت بسیار نامناسبی می‌باشد، از مقدار متوسطی برخوردار است و درمجموع امتیاز هر دو محدوده، با برتری ناچیز محدوده هزارجریب نسبت به محدوده تخت فولاد، نزدیک به هم است و نسبتاً دوستدار کودک می‌باشند. در پایان نیز با توجه به مصاحبه‌ها و نیازسنجی‌های انجام‌شده، راهبردها و سیاست‌هایی جهت دستیابی به رفاه کودکان و شهر دوستدار کودک ارائه شد.

urban spaces preparing for children based on child-friendly city principles (case study: hezar jerib district and takhte foulad,esfahan)

urban areas allocated the major part of the daily lives of citizens. planning and design experiences of urban spaces has shown that these spaces in responding to the needs of children, as the most sensitive and important class of society, were ineffective, and most of urban plannings are done based on adults’ wishes and needs. however, in recent years, attention to kids in various aspects has been considered, but it has not led to suitable physical and environmental proceedings. nevertheless, with increasing the importance of citizenship rights issues, attention to all segments of society especially children as citizens have been more considered by planners and city managers. child-friendly city provides possibility of participation in urban decision-making process and viewpoint expression for all children. in this regard, current study is fulfilled in order to recognize and evaluate principles and criteria of child-friendly cities and realization assessment of these points in hezar jerib and takhte foulad district of esfahan. this research is done by descriptive-analysis methodology based on library studies and documents, field surveys and interviews, also data analysis are accomplished by spss and arc gis software. in this study, children’s needs have been recognized by derived literature review from theorists’ different viewpoints and principals have been considered in some child-friendly cities. safety and security, accessibility, recreation, participation and environmental health are five main indicators which are considered in two mentioned districts and are evaluated via questionnaires, surveys, interviews and data analysis by gis software. research findings illustrate that the score of child-friendly cities indicators, except of children participation that had not good status, have moderate amount. at the end, according to conducted interviews and needs assessment, strategies and policies to achieve the children welfare and child-friendly cities are suggested.