ارزیابی ریسک سلامت ناشی از فاضلاب شهرک صنعتی چرمشهر مشهد

مقدمه: در طی چند دهه گذشته جوامع بشری مشاهده کرده‌اند که غلظت فلزات سنگین در محیط زیست به دلیل توسعه صنعتی، اکتشاف معادن، صنایع ذوب و گاهاً به دلیل انتشارات تصادفی افزایش یافته و سلامت انسان را به خطر انداخته است. شهرک‌های صنعتی از جمله مراکزی هستند که در صورت عدم نظارت کافی می‌توانند منجر به پراکندگی فلزات سنگین در محیط زیست و به خطر افتادن سلامت افراد ساکن در آن منطقه شوند.مواد و روش‌ها: در این تحقیق، به منظور بررسی مخاطرات محیط زیستی شهرک صنعتی چرمشهر به ارزیابی ریسک سلامت ناشی از مواجهه با فاضلاب این شهرک صنعتی پرداخته شد. بدین منظور، از نرم‌افزار تحت وب سیستم اطلاعات ارزیابی ریسک (rais) استفاده شد که احتمال خطرات سرطان‌زایی و غیر سرطانزایی ناشی از مواجهه با آلاینده‌های فاضلاب را برای گروه‌های مختلف محاسبه می‌کند. نمونه‌های فاضلاب اندازه‌گیری شده بین سال‌های 2004 تا 2019 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و پس از شناسایی آلاینده‌ها، خطرات غیرسرطان‌زایی و خطر سرطان‌زایی قرار گرفتن در معرض آلاینده‌ها ارزیابی گردید.نتایج: بر اساس نمونه‌برداری از خروجی تصفیه خانه چرمشهر، در اکثر موارد خطر غیرسرطان‌زایی مواجهه با آلاینده‌های موجود در آب کمتر از 1 بوده، بنابراین خطر قابل توجهی برای ساکنین نسبت به آب‌های سطحی وجود ندارد. در یک مورد، خطر غیر سرطان‌زایی قرار گرفتن در معرض آلاینده‌ها در آب از مسیر دهانی در محدوده 1 > hq > 0.1 بود، بنابراین خطرات احتمالی کم بود. در یک مورد دیگر، خطر غیرسرطانی قرار گرفتن در معرض این آلاینده در آب از راه خوراکی برای کودک در محدوده 1 > hq > 0.1 بود، بنابراین خطرات بالقوه کم گزارش شد. بر اساس نتایج، این خطر به دلیل قرار گرفتن در معرض کروم شش ظرفیتی بود که به دلیل وجود صنایع چرم در فاضلاب یافت می‌شود. میزان خطر سرطان‌زایی از مسیرهای دهان و پوست در محدوده 5-10 > risk > 10-6 و 4-10 > risk > 10-5 بود. بنابراین احتمال سرطان‌زایی وجود دارد. خطر کل نیز در محدوده 4-10 < risk و 4-10 > risk > 10-5 بود، بنابراین خطر سرطان‌زایی کل قطعی یا محتمل است و در برخی موارد هیچ خطر شناخته شده‌ای وجود ندارد.بحث: بررسی نتایج نشان می‌دهد که خطر سلامتی موجود به دلیل وجود کروم شش ظرفیتی و در برخی موارد نیکل است. بر اساس مطالعات پیشین گاهی اوقات کروم به ترکیبات پایدار با سمیت بالاتر در محیط طبیعی تبدیل می‌شود. بر اساس غلظت مربوط به مواد شیمیایی از جمله فلزات سنگین و بسته نرم‌افزاری ارزیابی ریسک محیط زیستی به ارزیابی ریسک یا در معرض قرارگیری گروه‌های مختلف افراد و تحت تاثیر قرار گرفتن سلامت آن‌ها در نتیجه غلظت‌های مواد شیمیایی منتج شده از فعالیت‌های صنعتی پرداخته شد. بررسی نتایج نشان می‌دهد که این خطر به دلیل وجود کروم شش ظرفیتی و در برخی موارد نیکل است. نتایج حاکی از آن است که احتمال خطرات غیر سرطان‌زا و خطرات سرطان‌زای قرار گرفتن در معرض کروم شش ظرفیتی و نیکل ممکن، محتمل و در برخی موارد قطعی است. بنابراین نظارت بر فرایند تصفیه‌خانه چرمشهر و پایش مقادیر آلاینده‌ها در فواصل زمانی مشخص ضروری است. سنجش دوره‌ای و مداوم آلاینده‌ها و ارزیابی ریسک ناشی از حضور آلاینده‌های کروم شش ظرفیتی و نیکل بر ماهی‌ها، سایر حیوانات و گیاهان منطقه می‌تواند در کنترل آلودگی‌های محیط زیستی، ارائه برنامه‌های پایش و تصمیم‌گیری‌های منطقه‌ای مفید واقع شوند.

health risk assessment due to wastewater in charm-shahr industrial town of mashhad

introduction: over the past a few decades, human societies have observed that the concentrations of heavy metals in the environment have increased due to industrial development, mining exploration, smelting industries and sometimes due to accidental emissions. these activities have posed a major threat to the human’s health. industrial towns are among the centers that, if not adequately monitored, can lead to the dispersion of heavy metals in the environment and endanger the health of people living in the surrounding area.materials and methods: for this purpose, the environmental hazards of wastewater from charm-shahr industrial town were investigated. in this study, the risk assessment information system (rais) web-based software was used. the measured wastewater samples were analyzed between 2004 and 2019 and after pollutants’ identifications, non-carcinogenic hazards and carcinogenic risks of the human’s exposure to those pollutants were evaluated.results:based on the sampling from the outlet of charm-shahr’s water treatment plant, in most cases, the non-carcinogenic risk of exposure to the contaminants in water was less than 1, indicating that there is no significant risk to the residents in relation to the surface water of the exposure area. in one case, the non-carcinogenic risk of exposure to the contaminants in water from the oral path was in the range of 0.1 discussion: according to the results, this risk was due to exposure to hexavalent chromium which was found in the sewage due to the presence of leather industries in cahrm-shahr. the rate of carcinogenic risk from both oral and skin pathways were in the range of  and . therefore, there was a possibility of carcinogenesis in relation to the contaminants. the total risk was also in the range of  and , indicating the risk of total carcinogenesis was definite or probable, and in some cases, there was no known risk. results showed that the existing health risk was due to the presence of hexavalent chromium and in some cases was related to nickel. it has been reported that chromium is sometimes converted to stable compounds with higher toxicity in the natural environment. in this study, we discussed the risk assessment due to the exposure of different groups of people and the impact on their health due to the concentrations of heavy metals resulting from industrial activities. the findings show that the carcinogenic risk was due to the presence of hexavalent chromium and in some cases nickel. the possibility of non-carcinogenic hazards and carcinogenic risks of exposure to hexavalent chromium and nickel were possible, probable and in some cases definite. therefore, it is necessary to monitor the functionality of the charm-shahr’s water treatment plant and track the number of pollutants at specific time intervals. periodic and continuous measurements of pollutants and the risk assessment due to the presence of hexavalent chromium and nickel pollutants on fish, other animals and plants in the region can be useful in controlling environmental pollution, providing monitoring programs and regional decision-making.