اندازه‌گیری و ارزیابی ریسک محیطزیستی آلاینده‌های منتشره از صنایع تولید گچ با تکنیک ویلیام فاین

مقدمه: رشد تکنولوژی و صنعت از یک ‌سو رفاه را برای بشر به ارمغان آورده است، اما از سوی دیگر سبب ایجاد آلاینده‌های فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیک در محیط ‌زیست شده و با ایجاد شرایط نامطلوب در محیط کار، اساس زندگی سالم را به خطر انداخته است. ذرات معلق (pm)، اکسیدهای گوگرد (sox)، اکسیدهای نیتروژن (nox) و منوکسید کربن (co) از آلاینده ‌های معیار و مهم در آلودگی هوا هستند. در این تحقیق، آلاینده‌های منتشره از دودکش صنایع گچ سمنان شامل منوکسیدکربن، دی ‌اکسید گوگرد، اکسیدهای نیتروژن، ذرات معلق (pm10) و ذرات خشک (dry dust) در پنج کارخانه گچ سمنان مورد مطالعه قرار گرفته است.مواد و روش‌ها: غلظت pm10 و ذرات خشک با استفاده از دستگاه سنجش ذرات (tcr tecora) تعیین و برای اندازه‌ گیری آلاینده‌های گازی از دستگاه testo 350 m/xl استفاده شده است. نمونه ‌برداری از دودکش صنایع و همچنین فضای اطراف کارخانه‌ها در چهار نقطه صورت گرفته است. همچنین ارزیابی ریسک توسط تکنیک ویلیام فاین که یک روش ارزیابی ریسک سیستماتیک برای شناسایی خطرات محتمل، تخمین سطح ریسک در مدیریت ریسک و کاهش آن به سطح قابل پذیرش می‌باشد انجام گرفته است.نتایج: در این مطالعه غلظت آلاینده گاز nox بین 24.5 و ppm 39، so2 بین 33.44 و ppm 321، co بین 5 و ppm 100، مقدار pm10 بین 2.68 و µg/m3 97.66 و میزان ذرات خشک بین 53.23 و mg/m3 31896 در پنج صنعت مورد بررسی گزارش شد. جهت ارزیابی محیط‌ زیستی با استفاده از تکنیک ویلیام فاین 40 جنبه محیط‌زیستی شناسایی شد. برای آلاینده‌های co،so2 ، nox،pm10  و ذرات خشک با توجه به عدد اولویت ریسک (rpn) محاسبه شده و طبق نتایج طول رده، 4 طبقه ریسک با عناوین ریسک خیلی بالا، بالا، متوسط و پایین به‌دست آمد. بر اساس رتبه ‌بندی انجام گرفته از 40 جنبه محیط زیستی مورد بررسی، فراوانی رده پایین 22، رده متوسط 4، رده بالا 4 و رده خیلی بالا 10 گزارش شد. در واحدهای گچ شماره 3 و 4، ریسک‌های ذرات معلق pm10 در زمره ریسک ‌های خیلی بالا قرار داشتند. همچنین ریسک مربوط به ذرات خشک در هر دو دودکش کارخانه شماره 5 در سطح خیلی بالا گزارش شد.بحث: غلظت منوکسیدکربن، دی اکسید گوگرد، اکسیدهای نیتروژن و ذرات خشک پایین‌تر از مقادیر استاندارد سازمان حفاظت محیط‌ زیست مربوط به انتشار دودکش هستند (منوکسید کربن: ppm 435، دی اکسید گوگرد: ppm 800، اکسیدهای نیتروژن: ppm 350 و ذرات خشک:  mg/m3600). مقدار pm10 بر مبنای استاندارد سازمان جهانی سلامت بالاتر از حد مجاز بود (µg/m350) در حالی که بر مبنای آژانس حفاظت محیط زیست کمتر از حد مجاز است (µg/m3150). ورود ذرات معلق pm10 به اتمسفر و همچنین انباشت غبار در محیط اطراف کارخانه از مشکلات مهم محیط زیستی کارخانه‌های گچ است. بر اساس طبقه بندی انجام شده 55 درصد از جنبه‌ها در سطح ریسک پایین، 10 درصد در سطح ریسک متوسط، 10 درصد در سطح ریسک بالا و 25 درصد در سطح ریسک خیلی بالا قرار داشتند. در نهایت جهت کاهش سطح ریسک و برای مدیریت موثر این صنایع اقداماتی از قبیل تغییر سوخت مصرفی به سوخت پاک، پایش منظم کمیت و کیفیت جریان گاز خروجی از دودکش صنایع، استفاده از ماسک‌های فیلتر‌دار به هنگام تماس با گرد و غبار، جایگزین کردن فیلتر‌های کیسه‌ای نوع ضربه‌ای با نوع جت‌پالس قابل ملاحظه است.

measuring and assessing the environmental risk of pollutants released from gypsum production industries with william fine’s technique

introduction: the growth of technology and industry has brought prosperity to mankind on the one hand, but on the other hand, it has caused the creation of physical, chemical, and biological pollutants in the environment and by creating unfavorable conditions in the work environment, it has endangered the basis of a healthy life. suspended particles (particulate matter (pm)), sulfur oxides (sox), nitrogen oxides (nox), and carbon monoxide (co) are among the standard and important pollutants in air pollution. in this research, the pollutants emitted from the chimneys of semnan gypsum industries including carbon monoxide, sulfur dioxide, nitrogen oxides, particulate matter (pm10), and dry dust have been studied in five semnan gypsum factories.materials and methods: the concentration of pm10 and dry dusts was determined using a particle measuring device (tcr tecora) and a testo 350 m/xl device was used to measure gaseous pollutants. sampling of industrial chimneys as well as the space around the factories has been done in four places. also, risk assessment has been done by the william fine technique, which is a systematic risk assessment method to identify possible risks, estimate the level of risk in risk management, and reduce it to an acceptable level.results: in this study, the amount of nox is between 24.5 and 39 ppm, the concentration of so2 is between 33.44 and 321 ppm, the concentration of co is between 5 and 100 ppm, the concentration of pm10 pollutant is between 2.68 and µg/m3 97.66, ​​and the concentration of dry dust between 53.23 and 31896 mg/m3 was reported in the five investigated industries. for environmental assessment, 40 environmental aspects were identified using the william fine technique. for pollutants co, so2, nox, pm10 and dry particles according to the risk priority number (rpn) calculated and according to the results of the category length, 4 risk classes were obtained with titles of very high, high, medium and low risk. based on the ranking of 40 environmental aspects, the frequency of low category was 22, average category was 4, high category was 4, and very high category was 10. in gypsum units no. 3 and 4, the risks of pm10 suspended particles were among very high risks. also, the risk related to dust dry in both chimney of factory no. 5 was reported at a very high level.discussion: the concentrations of carbon monoxide, sulfur dioxide, nitrogen oxides, and dry dusts are lower than the standard values ​​of the environmental protection agency (epa) related to chimney emissions (carbon monoxide: 435 ppm, sulfur dioxide: 800 ppm, nitrogen oxides: 350 ppm and dry particles: 600 mg/m3). the concentration of pm10 based on the standard of the world health organization (who) was higher than the permissible limit (50 µg/m3), while it was lower than the permissible limit based on the epa (150 µg/m3). the entry of pm10 suspended particles into the atmosphere and also the accumulation of dusts in the environment around the factory is one of the important environmental problems of gypsum factories. based on the classification, 55% of the aspects were at the low risk level, 10% of the aspects were at the medium risk level, 10% of the aspects were at the high risk level, and 25% were at the very high risk level. finally, in order to reduce the level of risk and for the effective management of these industries, measures such as changing the used fuel to clean fuel, regular monitoring of the quantity and quality of the exhaust gas flow from the industrial chimney, using filter masks when in contact with dust, replacing bag filters impact type with jet pulse type is remarkable.