آیا توسعه مالی در ایران سبز است؟ شواهدی جدید از استان‌های ایران

مقدمه: توسعه مالی، فرایندی است که طی آن کمیت و کیفیت و کارایی خدمات واسطه‌گری‌های مالی بهبود می‌یابد. توسعه هر چه بیشتر سیستم مالی، منابع مالی بیشتری برای توسعه تکنولوژی انرژی‌های تجدیدپذیر فراهم می‌کند و در نتیجه با تغییر ترکیب تامین انرژی و کاهش انتشار آلاینده‌ها می‌تواند اثرات محیط‌زیستی مثبتی داشته باشد. توسعه مالی از طریق تاثیرگذاری بر رشد اقتصادی، جذب سرمایه، افزایش فعالیت‌های صنعتی، کارایی انرژی، نوآوری تکنولوژیک، هزینه‌های سرمایه گذاری در پروژه‌ها، افزایش استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر، تامین مالی و تخصیص اعتبار برای پروژه‌های انرژی‌های تجدیدپذیر می‌تواند بر میزان انتشار دی‌اکسیدکربن و کیفیت محیط زیست اثرگذار باشد. اهمیت به‌کارگیری انرژی‌های تجدیدپذیر و کاهش انتشار دی‌اکسیدکربن (co2) از یک‌سو و نیازمندی پروژه‌های انرژی‌های تجدیدپذیر به منابع مالی و سرمایه‌گذاری‌های کلان از سوی دیگر، نقش و اهمیت توسعه مالی در میزان آلودگی محیط‌زیست از طریق انتشار دی‌اکسیدکربن را نمایان می کند. بنابراین با توجه به نقش و اهمیت توسعه بخش مالی در میزان انتشار دی‌اکسیدکربن به‌عنوان معیار آلودگی محیط زیست و نظر به اهمیت بررسی این رابطه در سطح استان‌های کشور، پژوهش حاضر، رابطه میان توسعه مالی و انتشار دی‌اکسیدکربن در استان‌های ایران را مورد بررسی قرار داده و در پایان نیز فرضیه محیط‌زیستی کوزنتس را آزمون خواهد نمود.مواد و روش‌ها: پژوهش حاضر با به‌کارگیری روش حداقل مربعات معمولی پویا (dols) رابطه میان توسعه مالی و انتشار دی‌اکسید‌کربن در استان‌های ایران را طی دوره زمانی 1400-1388 مورد بررسی قرار داده و به این پرسش پاسخ می‌دهد که آیا توسعه مالی در استان‌های ایران سبز است یا خیر؟ به‌منظور بررسی تفاوت موجود در چگونگی رابطه بین توسعه مالی با میزان انتشار دی‌اکسیدکربن در سطح استان‌های کشور، تمامی استان‌ها بر اساس گزارش گروه پژوهشی آمارهای اقتصادی مرکز آمار ایران (1400)، به دو دسته استان‌های توسعه یافته و کمتر توسعه یافته تقسیم شده و مورد بررسی قرار خواهند گرفت. در این پژوهش به منظور بررسی تاثیر توسعه مالی و سایر متغیرهای مستقل بر انتشار دی‌اکسیدکربن، در قالب یک مدل پانل چند متغیره و تجزیه و تحلیل ضرایب، از روش حداقل مربعات معمولی پویا (dols) استفاده می‌گردد و بدین منظور الگوی زیر لحاظ می ‌گردد:co2it=αi+β1fdit+β2gdpit+β3eiit+β4urbit+ɛit                  (1)که در آن:   :co2itمیزان انتشار دی ‌اکسید کربن در هر استان:fdit شاخص ترکیبی توسعه مالی:gdpit تولید ناخالص داخلی واقعی سرانه استان‌ها:eiit شدت انرژی:urbit نرخ شهرنشینیهمچنین در ادامه، به‌منظور آزمون فرضیه کوزنتس در استان‌های مورد مطالعه، مدل (1) به‌صورت مدل (2) تصریح می‌گردد:co2it=αi+β1fdit+β2fd2it+β3gdpit+β4eiit+β5urbit                                                                   (2)که در آن::fd2it مجذور توسعه مالی می‌باشد.نتایج: در هر دو مدل برآورد شده برای هر دو گروه استان‌های کشور، رابطه بین متغیر توسعه مالی و انتشار دی‌اکسیدکربن مثبت و معنی‌دار است. ضرایب برآورد شده برای متغیرهای شدت انرژی، تولید ناخالص داخلی و شهرنشینی در هر دو مدل برآورد شده برای دو گروه استان‌های کشور، رابطه مثبت و معناداری با انتشار دی‌اکسیدکربن دارد. نتایج مدل‌های برآورد شده برای اثبات صحت نظریه کوزنتس در هر دو گروه نشان می‌دهد که توسعه مالی در ابتدا منجر به افزایش انتشار دی‌اکسیدکربن شده و سپس، توسعه بیشتر این بخش منجر به کاهش میزان انتشار دی‌اکسیدکربن می‌گردد. این نتیجه، بیانگر تایید وجود نظریه محیط‌زیستی کوزنتس در استان‌های مورد مطالعه طی دوره زمانی مورد بررسی می‌باشد.بحث: نتایج برآورد حاکی از آن است که توسعه مالی در استان‌های ایران موجب افزایش انتشار دی‌اکسیدکربن خواهد شد. همچنین بررسی‌های بیشتر، صحت وجود رابطه کوزنتس در استان‌های ایران را تایید می‌نماید، بدین معنی که در مراحل اولیه توسعه، تاثیر توسعه مالی بر انتشار دی‌اکسیدکربن مثبت خواهد بود ولی با گذر زمان این رابطه منفی شده و منجر به کاهش انتشار دی‌اکسیدکربن می‌گردد.

is financial development green in iran?new evidence from iran provinces

introduction: financial development is a process through which the quantity, quality, and efficiency of financial intermediation services are improved. the more the financial system develops, the more financial resources are provided for the development of renewable energy technologies, and as a result, it can have positive environmental impacts by changing the energy supply mix and reducing pollutant emissions. financial development can affect the level of co2 emissions and environmental quality through its impact on economic growth, capital attraction, industrial activities, energy efficiency, technological innovation, investment costs in projects, increased use of renewable energy sources, financial provision, and allocation of credit for renewable energy projects.the importance of utilizing renewable energy sources and reducing carbon dioxide (co2) emissions on one hand, and the need for financial resources and large-scale investments for renewable energy projects on the other, highlights the role and significance of financial development in the level of environmental pollution through co2 emissions. therefore, considering the role and importance of financial development in the value of co2 emissions as a criterion for environmental pollution and the significance of examining this relationship at the provincial level, this study investigates the relationship between financial development and co2 emissions in the provinces of iran and at the end, will test the environmental kuznets hypothesis.materials and methods: this study uses the dynamic ordinary least squares (dols) method to investigate the relationship between financial development and co2 emissions in the provinces of iran during the period of 2009-2021 and answers the question of whether financial development in the provinces of iran is environmentally friendly (green) or not. in order to investigate the difference in the relationship between financial development and carbon dioxide emissions at the level of the country’s provinces, all provinces are divided into two categories of developed and less developed provinces based on the report of the economic statistics research group of iran statistics center (2022).in this study, in order to investigate the impact of financial development and other independent variables on carbon dioxide emissions, a dynamic ordinary least squares (dols) method is used to analyze the coefficients. for this purpose, the following model is considered:co2it=αi+β1fdit+β2gdpit+β3eiit+β4urbit+ɛit                                                                      (1)where:co2it: carbon dioxide emissions in each provincefdit: composite index of financial developmentgdpit: real per capita gross domestic product of the provinceseiit:  energy intensityurbit: urbanization ratealso, in the following, in order to test the kuznets hypothesis in the studied provinces, model (1) is specified as model (2):co2it=αi+β1fdit+β2fd2it+β3gdpit+β4eiit+β5urbit                                                            (2)where:fd2it: the square of financial development. results: the results of the estimation of models indicate that in both groups of provinces in the country, financial development is positively significantly associated with carbon dioxide emissions. additionally, energy intensity, gross domestic product, and urbanization rate are also found to be positively and significantly related to carbon dioxide emissions. the results suggest that financial development may initially lead to an increase in carbon dioxide emissions, but with further development, this effect is reversed, resulting in a reduction in carbon dioxide emissions. this finding confirms the existence of the environmental kuznets curve theory in the studied provinces during the period under investigation.discussion: the estimation results indicate that financial development in the provinces of iran will lead to an increase in carbon dioxide emissions. furthermore, further investigations confirm the validity of the kuznets relationship in the provinces of iran, meaning that in the initial stages of development, the impact of financial development on carbon dioxide emissions will be positive, but over time this relationship becomes negative, leading to a reduction in carbon dioxide emissions.