شناسایی و رتبه‌بندی مولفه‌های بازدارنده مشارکت بهره‌برداران در طرح‌های مرتع‌داری با تاکید بر آموزش از دیدگاه کارشناسان (مطالعه موردی: استان لرستان)

مقدمه: مراتع کشور یکی از منابع اساسی تولید محسوب می‌گردد و بخش مهمی از علوفه مورد نیاز دام را تامین می‌کند. در بخش زاگرس، این منابع بسیار حائز اهمیت می‌باشد. همچنین به دلیل تخریب بالا در استان لرستان، طرح‌های مرتع‌داری از اهمیت بالایی در این استان برخوردار هستند. لذا با توجه به اهمیت حفاظت از منابع طبیعی تدوین راهبردهای حفاظت و بهره‌برداری از این منابع و شناسایی مولفه‌های بازدارنده مشارکت به‌عنوان ضرورتی بنیادی بیش از پیش احساس می‌شود. مشارکت مردم در هر پروژه‌ای ضامن اجرا و پایداری آن پروژه است. این مساله در حفاظت از منابع طبیعی از اهمیت بیشتری برخوردار می‌باشد، زیرا مسائل مربوط به محیط‌زیست و منابع طبیعی با زندگی جوامع آمیخته است و توفیق هر نوع برنامه‌ای نیازمند مشارکت این جوامع خواهد بود.مواد و روش‌ها: مشکل اساسی که برنامه‌ریزان اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان لرستان با آن روبرو هستند، عدم مشارکت مرتع‌داران با توجه به نقش موثر آن‌ها در حفظ و احیای مراتع، در اجرای طرح‌های مرتع‌داری می‌باشد که این‌گونه برنامه‌ها را با عدم موفقیت روبرو ساخته است. لذا هدف اصلی از این پژوهش بررسی علل عدم مشارکت بهره‌برداران با تاکید بر آموزش از دیدگاه کارشناسان در این استان می‌باشد. جمع‌آوری داده‌ها و اطلاعات در این پژوهش از طریق 20 پرسشنامه از کارشناسان کل استان لرستان) انجام شد و به‌منظور تحلیل داده‌های این مطالعه، از نرم‌افزارهای spss21 و expert choice11 استفاده شد.نتایج: نتایج نشان داد که موانع ساختاری، مدیریتی، اقتصادی سه عامل بازدارنده مهم در عدم مشارکت می‌باشد. جمع‌بندی نتایج این تحقیق نشان می‌دهد که به‌منظور بهبود شرایط مراتع با رویکرد مشارکت بیشتر بهره‌برداران برای منطقه‌ی مورد مطالعه و مناطق مشابه از توانمندی‌ها و نقطه نظرات بهره‌برداران و کارشناسان استفاده شود. نظر به جایگاهی که روستا و روستانشین‌ها در پویایی اقتصاد کشور، از قبیل کمک به رشد اقتصادی، کنترل نرخ تورم، افزایش نرخ اشتغال و فعالیت دارند، می‌توانند بستر مناسبی برای تولیدات کشاورزی، دامی، صنعتی و خدماتی، حفظ محیط‌زیست و امنیت، هنجارهای فرهنگی و اجتماعی، حراست و نگهبانی مرزها را فراهم نمایند. بنابراین ترسیم نقشه راهی که نقش روستاها را در نظام برنامه‌ریزی کشور تعیین نماید از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. در این میان آموزش نیز همواره به‌عنوان راهی مطمئن در جهت بهبود کیفیت عملکرد و حل مشکلات مدیریت مدنظر قرار می‌گیرد و فقدان آن نیز یکی از مسائل اساسی را تشکیل می‌دهد. آموزش یک وظیفه اساسی جهت مدیریت بهتر و یک فرایند مداوم و همیشگی است. نتایج نیز نشان داد که عدم آموزش از مولفه‌های مهم بازدارنده در مشارکت بهره‌برداران می‌باشد. لذا می‌توان با اجرای برنامه‌های آموزشی، برگزاری گردهمایی‌ها و نمایشگاه‌ها این مشارکت را افزایش داد و سبب بهبود مراتع شد.بحث: جمع‌بندی نتایج این تحقیق نشان می‌دهد که به‌منظور بهبود شرایط مراتع با رویکرد مشارکت بیشتر بهره‌برداران برای منطقه‌ی مورد مطالعه و مناطق مشابه از توانمندی‌ها و نقطه نظرات بهره‌برداران و کارشناسان استفاده شود تا براساس نیازها، اولویت‌ها و خواسته‌های آن‌ها زمینه‌ی تهیه، برنامه‌ریزی و اجرای طرح‌های مرتع‌داری فراهم شود و در آینده بتوان شاهد بهبود مدیریت مراتع و همچنین حفاظت، اصلاح و احیای مراتع همراه با افزایش تولیدات دامی با کمترین مشکلات در سطح هر سامان عرفی به‌عنوان واحدهای اقتصادی- اجتماعی بود.

identifying and ranking the factors preventing the participation of users in pasture management projects from the point of view of experts with an emphasis on education (case study: lorestan province)

introduction: introduction: the pastures of the country are one of the main sources of production and provide an important part of the fodder needed by livestock. in the zagros region, these resources are very important. also, due to high destruction in lorestan province, grazing projects are of great importance in this province. therefore, due to the importance of protecting natural resources, developing strategies for the protection and exploitation of these resources and identifying the components hindering participation are felt as a fundamental necessity. people’s participation in any project guarantees the implementation and sustainability of that project. this issue is more important in the protection of natural resources, because issues related to the environment and natural resources are intertwined with the lives of communities, and the success of any kind of program will require the participation of these communities.materials and methods: the main problem faced by the planners of the general department of natural resources and watershed management of lorestan province is the non-participation of pastoralists in the implementation of pastoral plans, considering their effective role in maintaining and revitalizing pastures, which has made such programs unsuccessful. is. therefore, the main goal of this research is to investigate the causes of the non-participation of the users with an emphasis on education from the point of view of experts in this province. the collection of data and information in this research was done through 20 questionnaires from experts of the whole province of lorestan) and in order to analyze the data of this study, spss21 and expert choice11 software were used.results: the results showed that structural, managerial, and economic barriers are three important factors preventing non-participation. the summary of the results of this research shows that in order to improve the conditions of pastures with the approach of more participation of the users for the studied area and similar areas, the abilities and opinions of the users and experts should be used. considering the position that the village and the villagers have in the dynamics of the country’s economy, such as helping the economic growth, controlling the inflation rate, increasing the employment rate and activity, they can be a suitable platform for agricultural, livestock, industrial and service products, preserving the environment and security, and cultural norms. and social, to provide security and border guarding. therefore, drawing a road map that determines the role of villages in the planning system of the country is of special importance. meanwhile, training is always considered as a sure way to improve performance quality and solve management problems, and its lack is one of the basic issues. training is a fundamental task for better management and a continuous and permanent process. the results also showed that the lack of training is one of the important factors preventing the participation of users. therefore, by implementing educational programs, holding gatherings and exhibitions, this participation can be increased and improve pastures.discussion: the summary of the results of this research shows that in order to improve the conditions of pastures with the approach of more participation of the users for the study area and similar areas, the capabilities and opinions of the users and experts should be used in order to prepare, plan and implement plans based on their needs, priorities and desires. pasture management should be provided and, in the future, we can witness the improvement of pasture management as well as the protection, modification and revival of pastures along with the increase of livestock production with the least problems at the level of any customary system as economic-social units.