شناسایی شاخص های کلیدی توسعه پایدار در بندر شهید رجایی ایران و اولویت بندی شاخص ها با استفاده از روش های تصمیم گیری چندمعیاره

مقدمه: بنادر نقش مهم و راهبردی در رشد و توسعه یک کشور دارند؛ بنابراین توسعه بنادر محرک مهمی برای رشد اقتصادی، اجتماعی و منطقه‌ای کشورها است. یک مفهوم کلیدی و کاربردی برای دستیابی به توسعه بنادر، مفهوم توسعه پایدار است. بندر شهید رجایی ایران به علت موقعیت منحصربه ‌فرد جغرافیایی، مهم‌ترین دروازه واردات و صادرات کشور محسوب می ‌شود. بنابراین مهم‌ترین اهداف این پژوهش شناسایی شاخص ‌های موثر و کلیدی توسعه پایدار در بندر  شهید رجایی ایران و اولویت ‌بندی این شاخص ‌ها است. مواد و روش ها: به منظور شناسایی شاخص ‌های مهم و کلیدی توسعه پایدار در بندر شهید رجایی و اولویت‌بندی این شاخص ‌ها، ضمن بررسی و مرور ادبیات، شاخص‌های پایداری از ادبیات تحقیق شناسایی و استخراج شد. در گام دوم جهت اولویت‌بندی شاخص ‌ها، پرسشنامه‌ای طراحی و در اختیار نمونه‌ی جامعه آماری تحقیق شامل مدیران، مسوولین و مقامات بخش‌های مختلف بندر و کارشناسان و متخصصین این حوزه قرار گرفت. روش نمونه‌گیری در این تحقیق، قضاوتی از نوع غیر احتمالی و غیر تصادفی است. در گام بعد از روش‌های تصمیم‌گیری چندمعیاره ahp و swara، جهت رتبه‌بندی شاخص ‌ها استفاده شد. در ادامه از نرم ‌افزارهای مرتبط این حوزه مانند excel  و super decisions  بهره ‌گرفته شد. در نهایت از روش‌های میانگین رتبه‌ها و کپ لند جهت ادغام نتایج برای دستیابی به یک اولویت‌بندی استفاده گردید.نتایج: مطابق نتایج بدست ‌آمده، بعد اقتصادی مهم‌ترین بعد پایداری بوده؛ سپس به ترتیب بعد اجتماعی و محیط زیستی دارای اهمیت هستند. یافته ‌ها نشان می ‌دهد از جنبه میزان تحصیلات، اکثریت خبرگان پژوهش دارای مدرک تحصیلی کارشناسی ارشد و دکتری هستند و از نظر علمی در سطح بالایی قرار دارند و با توجه به این‌که اکثر خبرگان بیش از 15 سال سابقه کار دارند، افرادی با تجربه و با سابقه کاری بالا هستند. بحث: در بعد محیط زیستی شاخص ‌های شناسایی انواع آلودگی‌های محیط زیست و مدیریت زباله در رتبه اول قرار گرفتند. در بعد اقتصادی شاخص میزان سرمایه‌گذاری و روند افزایشی سهم بازار در کنار شاخص دسترسی به خطوط حمل‌و نقل جاده‌ای و ریلی و هوایی در دو روش حائز رتبه اول گردیدند و در بعد اجتماعی شاخص میزان اشتغال زایی و کیفیت بالای خدمات بندری در رتبه اول قرار گرفتند. نتایج این پژوهش می‌تواند مبنایی برای بهبود و رشد پایداری در بندر باشد و به مدیران و مقامات بندر جهت‌دهی و دید مناسبی در زمینه توسعه پایدار، برای اخذ تصمیمات و اقدامات مناسب آینده ارائه دهد.

identifying key indicators of sustainable development in the iranian shahid rajaei port and prioritizing indicators by multi criteria decision making methods

introduction: ports play an important and strategic role in the growth and development of a country; therefore, the development of ports is an important driver for the economic, social and regional growth of countries. a key and practical concept to achieve port development is the concept of sustainable development. shahid rajaei port of iran is considered the most important import and export gate of the country due to its unique geographical location. therefore, the most important goals of this research are to identify the effective and key indicators of sustainable development in shahid rajaei port of iran and to prioritize these indicators.materials and methods: in order to identify the key indicators of sustainable development in shahid rajaei port and prioritize these indicators, by reviewing the literature, sustainability indicators were identified and extracted from the research literature. in the second step, in order to prioritize the indicators, a questionnaire was designed and provided to the sample of the research statistical community. which includes managers, officials and officials of various port departments and experts and experts in this field. the sampling method in this research is a non-probability and non-random judgment. in the next step, ahp and swara multi-criteria decision making methods were used to rank the indicators. in the following, related software such as excel and super decisions were used. finally, average ranks and copeland methods were used to integrate the results to achieve a prioritization.results: according to the obtained results, the economic dimension is the most important dimension of sustainability; then, social and environmental aspects are important. the findings show that in terms of education level, the majority of research experts have master’s and doctorate degrees and are at a high level scientifically. and due to the fact that most of the experts have more than 15 years of work experience, they are experienced people with high work experience.discussion: in the environmental dimension, the indicators of identifying types of environmental pollution and waste management were ranked first. in the economic dimension, the index of the amount of investment and the increasing trend of the market share and the index of access to road, rail and air transport lines were ranked first in two methods. in the social dimension, the index of job creation and high quality of port services ranked first. the results of this research can be a basis for the improvement and growth of sustainability in the port and to provide the managers and authorities of the port with proper direction and vision in the field of sustainable development, to take appropriate decisions and actions in the future.