فرا تحلیل مطالعات رابطه آگاهی زیست محیطی و رفتار زیست محیطی در ایران

در قرن حاضر، رفتارهای زیست محیطی انسان، به عنوان یکی از مهم‌ترین عوامل موثر بر محیط زیست مورد توجه جامعه‌شناسان قرار گرفته است. این رفتارها ضمن این که بر مسائل و تهدیدات زیست محیطی موثر است، خود نیز از عوامل متعددی تاثیر می‌پذیرد. در این مطالعه به بررسی رابطه آگاهی زیست محیطی با رفتار زیست محیطی با رویکرد فرا تحلیل پرداخته شده است. بدین‌ منظور 23 پژوهش انجام شده در بین سال های 98-1390 با موضوع رفتارهای زیست محیطی که در پایگاه های ثبت مقالات ایرانی قابل دسترس بوده و دارای شرایط لازم جهت ورود به فرا تحلیل بودند، جهت بررسی انتخاب شدند. پژوهش‌های منتخب به روش پیمایشی و با به‌کارگیری ابزار پیمایش در جوامع آماری متفاوت و بر حسب سنجه‌های پایا به انجام رسیده‌اند. در گام نخست ارزیابی پژوهش‌های منتخب، مفروضات همگنی و خطای انتشار مورد بررسی قرار گرفتند؛ بر این اساس یافته‌ها حکایت از همگنی اندازه‌ اثر و عدم سوگیری انتشار مطالعات مورد بررسی داشتند. در مرحله دوم، ضریب اندازه اثر با به‌ کارگیری نسخه دوم نرم‌افزار cma مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج حاصله نشان دادند که اندازه اثر یا ضریب تاثیر آگاهی زیست محیطی بر رفتار زیست محیطی معادل ‌233/0 می‌باشد که بر حسب نظام تفسیری کوهن، در حد متوسط ارزیابی می‌شود. همچنین، نتایج بررسی نقش تعدیل‌کنندگی متغیر جامعه آماری در مطالعات بیانگر آن بود که آگاهی زیست محیطی شهروندان تاثیر بیشتری بر رفتار زیست محیطی آن‌ها نسبت به دانش آموزان داشته است.

meta- analysis of studies in relationship between environmental knowledge and environmental behavior in iran

in the present century, environmental behavior of human as the most important effective factor on environment is under the observation of sociologists. the behavior both effects environmental issues and threats and is influenced by variant factors. this study observed the relation between environmental knowledge and environmental behavior by meta-analysis approach. since 23 studies between the years, 1390 to 1398 in the subject of environmental behavior, which were qualified, were selected for entering to meta- analysis research.  the selected studies are done by survey method and applied survey tools in different statistical societies by reliable measurement. in first step, the selected studies were evaluated by homogeneity of hypothesis and publication bias. according to this, the finding indicated the homogeneity of effect size and absence of publication bias. in second step, by applying the second version of cma software, the coefficient of effect size were evaluated. the results have shown have shown that the effect size or coefficient of effect of environmental knowledge on environmental behavior is 0.223 which is average according to kohen interpretation system. in addition, the results obtained the moderator role of population society variable indicated that the environmental knowledge has the most affection on environmental behavior of students.