بررسی سیل 12 فروردین ماه حوضه آبریز کشکان در استان لرستان و ارائه راهکارها

همواره طغیان آب و سرازیر شدن آن به اماکن مسکونی، از جمله حوادث طبیعی شایع در ایران پس از زلزله است که حیات بشر را به مخاطره می اندازد. بین سال های 2000 تا 2008 تقریباً 99 میلیون انسان در سال توسط سیلاب در جهان تحت تاثیر قرار گرفته اند. حوضه آبریز رودخانه کشکان با 8 زیر حوضه به وسعت 9275.66 کیلومتر مربع، در مجموع 22.4 درصد از کل حوضه کرخه را شامل می شود، این رودخانه با طول 290 کیلومتر و شیب 26 درصدی پرشیبترین و سیلخیزترین زیر حوضه کرخه است. نتایج تحلیل های آماری بر داده های دبی لحظه ای حوضه کشکان نشان داد که از سال 1342 تا 1398 تعداد 58 سیلاب با میانگین دبی لحظه ای 1062.78 متر مکعب حادث شده است از نظر پراکنش زمانی تعداد 65 درصد سیلاب ها در ماه های اسفند، فروردین و اردیبهشت و ازلحاظ میزان دبی 36 درصد سیلاب ها دبی آن ها بیش از 1000 متر مکعب می باشد. از نظر فراوانی وقوع سیلاب دهه 1398- 1390 با 19 درصد سیلاب بیشترین فراوانی را دارا و از نظر دامنه بزرگی سیلاب حدود 14 درصد سیلابها شدید، 22 درصد متوسط و 64 درصد در رنج سیلاب کوچک قرار داشته اند. براساس توزیع گمبل در 200 سال یکبار با احتمال وقوع 0.995 درصد سیلابی با دبی لحظه ای 4489.77 متر مکعب با تلرانس 535.06 متر مکعب در حوضه کشکان حادث می گردد. بر اثر سیل 12 فروردین ماه تعداد 14 نفر جان خود را از دست دادند و میزان خسارت در حدود 10301.4 میلیارد تومان برآورد گردید. عمده دلایل وقوع سیلابی با دبی لحظه ای 6000 متر مکعب در ثانیه در حوضه کشکان را می توان به وقوع بارش با میانگین 112.3 میلیمتر در روز 12 فروردین و 321.5 میلیمتری به مدت 9 روز از 4 تا 12 فروردین در سطح حوضه کشکان، حادث شدن سیلی با دبی لحظه ای 3350 متر مکعب در مورخه 5 فروردین 1398، نبود سد مخزنی ذخیرهای قابل ملاحظه برای مهار سیلاب، تاثیر پل بابازید به عنوان سد و جمع شدن رواناب در پشت پل تا شعاع 5 کیلومتری و رسیدن رمپ پل به نقطه شکست و درنتیجه افزایش مقدار و سرعت جریان دبی سیلابی به سمت شهر پلدختر، کاهش بستر رودخانه بین 1 تا 13 متر در بازسازی دیواره ساحلی بعد از سیل 15 بهمن 1384 در نتیجه کاهش ظرفیت آبگذری رودخانه کشکان در شهر پلدختر هنگام سیل را می توان اشاره کرد.

survey of1 april flood in kashkan catchment in lorestan province and presenting solutions

water floods and floods in residential areas have always been one of the most common natural disasters in iran after the earthquake that endanger human life. between 2000 and 2008, approximately 99 million people are affected by floods worldwide each year. kashkan river basin with 8 sub-basins with an area of 9275.66 square kilometers, constitutes 22.4 percent of total karkheh basin, with 290km length and 26 percent slope of the steepest and most flooded karkheh basin. the results of statistical analysis on the instantaneous discharge data of kashkan basin showed that from 1963 to 2019, 58 floods with average discharge moment of 1062.78 cubic meters occurred. in terms of time distribution, 65 percent of the floods in march, april and may and in terms of discharge rate 36 percent of the floods are more than 1000 cubic meters. the highest frequency of floods was observed in 1990-90 with 19 percent of floods and 14 percent of floods were severe, 22 percent moderate and 64 percent small flood. according to the gamble distribution, a 200-year flood with a probability of 0.995 percent flood occurring at an instantaneous discharge of 4489.77 cubic meters with a tolerance of 535.06 cubic meters in the kashkan basin. as a result of the floods on 1 april, 14 people were killed and the damage was estimated to be 103.014 billion usd. the main causes of floods with an instantaneous discharge of 6,000 cubic meters per second in the kashkan basin can be attributed to precipitation with an average rainfall of 112.3 mm on 1 april and 321.5 mm for 9 days from 24 mars to 1 april, respectively. kashkan basin, the occurrence of a flood with an instantaneous discharge of 3350 cubic meters on 5 march 2019, the absence of a significant reservoir dam for flood control, impact of babazid bridge as a dam and runoff behind the bridge up to a radius of 5 kilometers and reaching the bridge ramp to the breaking point, thereby increasing the amount and velocity of the flood discharge to poldokhtar, decrease in river bed between 1 and 13 m in coastal wall reconstruction after flood on 4 february 2005 as a result of reduced capacity of kashkan river in poldokhtar during floods.