بررسی تجدید حیات صنایع‌دستی در اقتصاد محلی شهری (مطالعۀ موردی: خیابان مسگرهای شهر زنجان)

مقدمه در نظام نوین اقتصادی اصولاً محل تولید از محل فروش جدا شده و ساختار منسجم‌تری ایجاد کرده است. این مهم در صنایع‌دستی مقداری متفاوت عمل کرده و معمولاً محل فروش و تولید یک مکان است. در این‌ بین، محورهای شهری به‌ویژه محورهای مرکزی شهر به‌ تناسب نوع کارکرد آن، محل تولید و فروش صنایع‌دستی مختص به خود است. کارکرد اقتصادی محورهای شهری در بخش صنایع‌دستی به‌تدریج الگوی مشخص پیدا کرده و سازمان کارکردی مخصوص به خود پیدا می‌کند. محورهای شهری قدیمی با فعالیت سنتی (صنایع‌دستی) که در گذر زمان فرسوده و دچار اضمحلال کارکردی شده‌اند با برنامه‌های تجدید حیات فعالیت رونق می‌گیرند و ساختار کارکردی فعال را پذیرا می‌شوند. کارکردی که به دنبال تجدید هویت گذشتۀ خود با رویکرد معاصر بوده و ضمن بازساخت حیات اقتصادی گذشته، پذیرای گردشگران نیز می‌شود. این پژوهش با هدف بررسی اثر تجدید حیات محورهای تاریخی هویتی شهر با رویکرد صنایع‌دستی به نقش احیای صنایع‌دستی در توسعۀ اقتصاد محلی محورهای شهری پرداخته است. بر این‌اساس، سوال پژوهش این است که باز ساخت صنایع‌دستی در محورهای تاریخی شهر چگونه به رونق اقتصاد شهری منجر شده است؟ چالش‌های اقتصاد شهری مبتنی بر صنایع‌دستی در محورهای تاریخی چه عواملی بوده و راهبردهای توسعۀ آن چیست؟مواد و روش‌هارویکرد پژوهش حاضر، از نوع تحقیقات کیفی استقرایی مبتنی بر روش پدیدارشناسانۀ تفسیری است که از رویکرد داده‌بنیاد استفاده کرده است. گردآوری داده‌ها با استفاده از ابزار مصاحبۀ نیمه‌ساختاریافته و بدون ساختار انجام‌ یافته است. واحد جغرافیایی پژوهش دربرگیرندۀ اصناف مرتبط با صنایع ظروف مسی مستقر در خیابان مسگرهای شهر زنجان است. واحد اجتماعی پژوهش شامل فعالان صنایع ظروف مسی محور یادشده است. داده‌ها بر اساس نمونه‌گیری هدفمند و نظری شامل 24 فعال مستقر در خیابان مسگرها (توحید) بوده است. تحلیل داده به شیوۀ تفسیری استقرایی (از جزء به کل) در مدل داده‌بنیاد انجام یافته است، طوری که ابتدا داده‌ها کدگذاری باز (به تعداد 650 کد) شده، و با ادغام موارد مشترک و مشابه کدها تقلیل یافته، سپس با کدگذاری محوری، و در نهایت با کدگذاری انتخابی مقوله و مفاهیم اصلی استخراج شد. در چنین فرایندی مدل الگوواره‌ای حاصل از شرایط علّی، زمینه‌ای، مداخله‌گر، راهبردی و درنهایت، پیامدی ترسیم و تبیین شد.یافته‌هاتحلیل داده‌بنیاد نشان داد مفاهیم اصلی خدمات و تسهیلات، برندسازی محصول و کیفیت کالبدی بنیان‌های تعیین‌کننده در اقتصاد محلی مبتنی بر صنایع‌دستی مس در محور مسگرهای زنجان است که در ارتباط با فضای شهری بافت مرکزی شهر عملکرد می‌یابد. عوامل علّی، زمینه‌ای و شرایط میانجی و راهبردی در ساختارهای قوت، فعال چالش، مانع و کندکننده در تحرک و پویایی اقتصاد محلی و یا در تناقض با آن اثرگذار بر روند و فرایند احیا و تجدید حیات اقتصاد محلی مبتنی بر صنایع‌دستی بوده‌اند. حاصل فرایند داده‌بنیاد در شرایط پیامدی مدل الگوواره‌ای نشان می‌دهد برند شدن صنایع‌دستی مس زنجان و پشتیبانی از آن با حضور جوانان، تحصیل‌کردگان، گردشگران رونق اقتصاد محلی را با پیامد مثبت و در سوی دیگر سازمان فضایی نامناسب، کیفیت کالبدی و خدماتی نامناسب محور، مسئلۀ اصالت‌پذیری کالا، ذهنیت منفی و دوسویۀ صنعتگران و مدیریت شهری از جمله عوامل پیامدی منفی تاثیرگذار بر باز ساخت اقتصاد مبتنی بر صنایع‌دستی در محورهای مرکزی شهر بوده است. در راستای بهبود ساختار محور یادشده و تسریع بازساخت یادشده در محور مسگرها پیشنهاد می‌شود: مدیریت شهری در ارتباط با ساختار کالبدی محور و بافت پیرامون برنامه‌های عملیاتی و کاربردی هدفمندتری را اجرا کرده و با تغییر رویۀ فکری و ذهنی مدیریتی پیامدهای منفی را به پیامدهای مثبت کارکردی تبدیل کند. لزوم تهیۀ طرح‌های موضعی و موضوعی احیای بافت (متناسب با هویت ساختاری و کارکردی) از جمله ضروریات اولیه است.نتیجه‌گیریپیامدهای فعال بازساخت صنایع‌دستی مبتنی بر مسگری در خیابان یادشده ناشی از برند شدن صنایع‌دستی مس زنجان و پشتیبانی از آن با حضور جوانان، تحصیل‌کردگان، گردشگران رونق اقتصاد محلی، و در سوی دیگر سازمان فضایی نامناسب، کیفیت کالبدی و خدماتی نامناسب محور، اصالت‌پذیری کالا، ذهنیت منفی و دوسویۀ صنعتگران و مدیریت شهری از جمله عوامل منفی تاثیرگذار بر باز ساخت اقتصاد مبتنی بر صنایع‌دستی در محورهای مرکزی شهر بوده است.

studying the revival of handicrafts in the local urban economy (case study: mesgarha street, zanjan city)

introduction in the new economic system, the place of production is separated from the place of sale, creating a more coherent structure. this is important in handicrafts; it works differently, and the place of purchase and production is usually the same. meanwhile, the urban axes, especially the central axes of the city, are the places of production and sale of handicrafts according to the type of function. the economic function of urban axes in the handicraft sector gradually finds a specific pattern, and the organization finds its function. the old urban centers with traditional activities (handicrafts), which have become worn out and functionally decayed over time, have been revived with revitalization programs and are accepting an active functional structure. a function that seeks to renew its past identity with a contemporary approach while reconstructing the economic life of the past welcomes tourists as well. this research aims to investigate the effect of the revitalization of the historical-identity axes of the city with a handicraft approach to the role of handicraft revival in the development of the local economy of urban axes. therefore, the research question is how the reconstruction of handicrafts in the historical axes of the city has led to the prosperity of the urban economy. what are the challenges of an urban economy based on handicrafts in historical axes, and what are its development strategies?materials and methodsthe current research approach is qualitative-inductive research based on the interpretive phenomenological method that uses the database approach. data collection was done using semi-structured and unstructured interview tools. the geographical unit of the research includes guilds related to copperware industries located in mesgarha street, zanjan city. the social unit of the research includes the activists of the above-mentioned copperware industries. the data was based on purposeful and theoretical sampling, including 24 activists located on mesgarha street (tawheed). data analysis has been done in an inductive interpretative way (from part to whole) in the database model. first, the data was open-coded (650 codes) and reduced by merging common and similar codes, then by axial coding, and finally by selective coding, categories, and main concepts were extracted. in such a process, the pattern model resulting from causal, contextual, intervening, strategic, and finally consequential conditions was drawn and explained.findingsthe analysis of the database showed that the main concepts of services and facilities, product branding, and physical quality are the determining foundations in the local economy based on copper crafts in zanjan’s copper mines axis, which functions in connection with the urban space of the central fabric of the city. causal, contextual factors, and mediating and strategic conditions in the structures of strength, active challenge, obstacle, and retardation in the mobility and dynamism of the local economy or, contrary to it, have been influential in the process of revitalization and revitalization of the local economy based on handicrafts. the results of the database process in terms of the consequences of the model show that the branding of zanjan copper handicrafts and its support with the presence of young people, educated people, and tourists will boost the local economy with a positive result, and the other hand, inappropriate spatial organization, inappropriate physical quality and services, the issue of authenticity. acceptability of goods, the negative and two-sided mentality of artisans, and urban management have been among the negative consequences affecting the reconstruction of an economy based on handicrafts in the central axes of the city. to improve the structure of the said axis and accelerate the reconstruction of the said axis in the mesgarha axis, it is suggested that urban management about the physical structure of the axis and the surrounding tissue implement more targeted operational and practical programs and by changing the intellectual and mental management procedure, the negative consequences to positive consequences to make it functional. the basic requirement is to prepare local and thematic plans for fabric restoration (by the structural and functional identity).conclusionthe active consequences of the reconstruction of handicrafts based on copper smithing in the said street due to the branding of zanjan copper handicrafts and its support with the presence of young people, educated people, tourists, the boom of the local economy, and the other hand, inappropriate spatial organization, inappropriate physical quality and services, product authenticity the negative and two-sided mentality of artisans and urban management has been among the negative factors affecting the reconstruction of the handicraft-based economy in the central axes of the city.