شناسایی عوامل و شاخص‌های موثر بر توسعۀ مدیریت شهری بر مبنای فناوری‌های نوین هوشمند ارتباطی مبتنی بر رویکرد کمی‌

مقدمه رشد فزایندۀ جمعیت شهرنشین و اسکان بیش از نیمی از جمعیت جهان در شهرها نه تنها سیاست‌های شهرسازی را به طور وسیعی تحت الشعاع قرار داده، بلکه تبعات حاصل از آن در تشدید مسائل اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، مدیریتی و محیط زیستی جوامع نقش اساسی داشته است. این موارد ضرورت استفاده از فناوری‌های نوین هوشمند ارتباطی به عنوان راهکار بی‌بدیل حل معضلات شهری مورد توجه مدیران واقع شده است. پیشرفت فناورانه و گسترش به‌کارگیری آن در جوامع شهری، تحولات گسترده‌ای را در ابعاد مفهومی، اهمیت راهبردی و تمرکز جغرافیایی خدمات شهری در پی داشته است. به منظور گریز از توسعۀ ناموزون و ناپایدار شهری بسیج همۀ عوامل و امکانات در عرصه‌های مختلف علمی و پژوهشی امری ضروری است. امروزه طراحان، معماران و کارشناسان شهرسازی که وظیفۀ طراحی فضاهای شهری و فرم کالبدی شهرها را به عهده دارند، برای تحقق اهداف مد نظر فرایند دگرگونی فرم شهر بر مبنای دو فضایی شدن شهر و تغییر در ساختار فعالیت‌های شهری با خلق فضاهای مجازی را مطرح کرده‌اند. از این منظر دو فضایی شدن شهرها به عنوان یک نوع توسعۀ کلان فضایی شهری، به این معناست که شهر مجازی منهای شهر واقعی و شهر واقعی منهای شهر مجازی شهری ناکارآمد است. توسعه و پیشرفت سریع فناوری‌های نوین و استفادۀ گسترده از آن‌ها در زندگی روزمره سبب شده تا اطلاعات به عنوان اساسی‌ترین مفهوم شکل‌دهی شهرهای امروزی مطرح شود. فناوری نوین هوشمند اطلاعاتی و ارتباطی مرزهای فکری و عملی را در جامعه‌های سنتی شکسته است و زمینۀ مناسبی را برای رشد فکر و خلاقیت و پویایی بخشیدن به کسب‌و‌کار فراهم کرده است. تلاش‌های بشر برای بهینه کردن امور کسب‌و‌کار در همۀ شغل‌ها و فعالیت‌های جاری و درازمدت بدون بهره‌برداری از فناوری نوین هوشمند اطلاعاتی تقریباً غیرممکن شده است. گذر از عصر صنعتی و ورود به عصر ارتباطات و اطلاعات نتایج جالب توجه و عمیقی در سازمان‌ها به جای گذاشته است. ماهیت این تغییرات اعم از فیزیکی و مجازی، عینی و ذهنی بوده و تمام ابعاد اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و کالبدی را در بر دارد. بنابراین، تبدیل شهرهای سنتی به شهرهای مدرن که تمام فعالیت‌ها در آن‌ها به صورت الکترونیکی و هوشمند انجام می‌شود، اصلی‌ترین هدف مدیران شهری است. در همین راستا، به منظور استفاده از ابزار ارتباط الکترونیکی و فناوری اطلاعات برای رفع مشکلات شهری، نظریۀ شهر هوشمند بر اساس انگاره‌های شهرالکترونیک مطرح شد.مواد و روش‌ها این پژوهش بر اساس هدف، کاربردی‌ توسعه‌ای است، زیرا درصدد شناسایی عوامل و شاخص‌های موثر بر توسعۀ مدیریت شهری بر مبنای فناوری‌های نوین هوشمند ارتباطی مبتنی بر رویکرد کمی است. از سوی دیگر، بر اساس روش و بازه زمانی گردآوری داده‌ها یک پژوهش توصیفی (غیرآزمایشی) است که با روش پیمایشی‌ مقطعی انجام شده است. همچنین، این مطالعه از منظر ماهیت داده‌ها، مبتنی بر رویکرد کمی است. در این بخش براساس مطالعات کتابخانه‌ای و سپس مصاحبه‌های تخصصی به شناسایی عوامل و شاخص‌های موثر بر توسعۀ مدیریت شهری بر مبنای فناوری‌های نوین هوشمند ارتباطی مبتنی بر رویکرد کمی مبادرت شده است. سپس، به توزیع پرسشنامه و گردآوری داده‌ها از فعالان ‌‌حوزه‌های‌ مدیریت ‌شهری و مدیریت رسانه پرداخته شده است. با توجه به این مطالب، تعیین بخشیدن و محدود کردن پژوهش از سه بعد زمانی، مکانی و موضوعی، در اولویت قرار می‌گیرد. در روش تحقیق نوین، قلمروی هر تحقیق در سه بعد زمانی، مکانی و موضوعی محدود می‌شود تا به این وسیله تمرکز لازم بر موضوعات وجود داشته باشد و محقق بتواند با طرح سوالاتی به پاسخ مورد نظرخود برسد. با توجه به موارد یادشده قلمروی زمانی، مکانی و موضوعی این پژوهش عبارت‌اند از: قلمروی موضوعی؛ شناسایی عوامل و شاخص‌های موثر بر توسعۀ مدیریت شهری بر مبنای فناوری‌های نوین هوشمند ارتباطی مبتنی بر رویکرد کمی، قلمروی مکانی؛ مدیریت ‌شهری و مدیریت رسانه؛ و قلمروی زمانی پژوهش؛ نیمۀ دوم سال 1401 و نیمۀ اول سال 1402. همچنین در نمونه‌گیری در بخش کمی برای اعتبارسنجی و ارائۀ الگوی نهایی از دیدگاه ‌فعالان حوزۀ ‌مدیریت ‌‌شهری استفاده شده است.‌ در این پژوهش، کلیۀ پرسنل و مدیران ارشد، میانی و عملیاتی شهرداری تهران به عنوان جامعۀ آماری در نظر گرفته شده‌اند که بر اساس استعلام از ادارۀ کل سرمایۀ انسانی شهرداری تهران تعداد آن‌ها 72879 نفر بوده و حجم نمونه با توجه به فرمول کوکران 370 نفر انتخاب شده است. یافته‌ها با توجه به مدل به‌دست‌آمده از روش کیفی، در این پژوهش با استفاده از رویکرد کمی به توزیع پرسشنامه و گردآوری داده‌ها از فعالان ‌‌حوزه‌های‌ مدیریت ‌شهری و مدیریت رسانه پرداخته شده است. در پرسشنامۀ توزیع‌شده با توجه به 12 سازه با عناوین دنیای دیجیتال، تکنولوژی، جهان مجازی، فناوری‌های نوین، دولت‌ها، شهروندان، مدیریت شهری، هوشمند‌سازی شهر، حمل‌ونقل و محیط زیست هوشمند، شهر هوشمند، حکومت و اقتصاد هوشمند، مردم و زندگی هوشمند و تعداد 41 سوال مطرح و در اختیار افراد یادشده قرار داده شد. سپس، با توجه به خروجی‌های به‌دست‌آمده برای ارزیابی اعتبار مدل بیرونی (اندازه‌گیری) از سه شاخص روایی همگرا، پایایی ترکیبی و آلفای کرونباخ استفاده شده است. نتیجه‌گیری با توجه به موارد یادشده می‌توان به معنادار بودن روابط شهر هوشمند با حمل‌ونقل و محیط زیست هوشمند، حکومت و اقتصاد هوشمند، مردم و زندگی هوشمند اشاره کرد. در حوزۀ توسعۀ مدیریت شهری، حمل‌ونقل و محیط زیست با به‌کارگیری از تکنولوژی متفاوت خواهند بود. می‌توان با توجه به توانمندسازی، پایش و مشارکت‌های محیط زیستی بستر مناسب برای جلب مشارکت سازمان‌های مردم‌نهاد و کانون‌های اجتماع‌محور محلی را فراهم کرده و با توجه به سیستم‌های حمل‌ونقل هوشمند نیز از مواردی همچون پارکینگ هوشمند، پرداخت عوارض به صورت الکترونیکی بهره جست که به کاهش ترافیک و آلودگی‌های زیست‌محیطی کمک شایانی می‌کند. همچنین، می‌توان با استفاده از سامانه‌های هوشمندی همچون کنترل چراغ قرمز، ثبت تخلفات، مشخص کرد محدودۀ طرح ترافیک و نیز نرم‌افزار مسیریابی هوشمند به کاهش ترافیک و صرفه‌جویی در زمان کمک کرد. از دیگر رویکرد‌های حمل‌ونقل هوشمند می‌توان به پلتفرم کارپولینگ (هم‌افزایی) به منظور کاهش مصرف سوخت و هزینه‌های جانبی خودرو اشاره کرد. دلیل وجود ندارد که با توجه به فناوری‌های نوین هوشمند دیگر نیازی به حضور فیزیکی برای انجام بسیاری از امور شهروندان وجود داشته باشد. ارائۀ خدمات عمومی و اجتماعی به صورت الکترونیک و غیرحضوری نه تنها باعث بهبود دسترسی شهروندان به خدمات می‌شود، بلکه فارغ از هر مکانی، امکان استفاده از خدمات را نیز فراهم می‌کند. از جملۀ این موارد می‌توان به بانکداری الکترونیک (پرداخت قبوض و...) اشاره کرد که علاوه بر صرفه‌جویی در زمان شهروندان باعث کاهش روند مبتنی بر کاغذ نیز می‌شود. از دیگر رویکردهای فناوری‌های نوین، می‌توان به ایجاد کسب‌وکارهای جدید، توانایی خوداشتغالی شهروندان و نیز ایجاد پارک‌های علمی و فناوری اشاره کرد. در اقتصاد جدید جهانی استارت‌آپ‌ها به عنوان بازیگران کلیدی توسعۀ اقتصادی در نظر گرفته می‌شوند. موفقیت کشورها در آینده به میزان و چگونگی رشد و تاثیر آن‌ها در مناسبات علمی، پژوهشی و محصولات راهبردی آن‌ها بستگی خواهد داشت. کشورها با پیشرفت مستمر در علم، فناوری و فرهنگ توانسته‌اند سطح استانداردها را پیوسته ارتقا دهند، تا جایی که در عرصه‌های ملی و فراملی، بازارهای گستردۀ جهانی را تحت تسلط خود و دانش و فناوری‌های نوین خود قرار داده‌اند.

identifying factors and indicators affecting the development of urban management based on new intelligent communication technologies based on a quantitative approach

introduction the increasing growth of the urban population and the settlement of more than half of the world’s population in cities has not only overshadowed the policies of urban development, but its consequences have played a major role in intensifying the economic, social, political, managerial,and environmental problems of societies. is. in these cases, the necessity of using new intelligentcommunication technologies as an irreplaceable solution to urban problems has been noticed bymanagers. technological progress and the expansion of its application in urban societies have resultedin extensive changes in the conceptual dimensions, strategic importance, and geographicconcentration of urban services. to avoid uneven and unstable urban development, it is necessaryto mobilize all factors and facilities in various scientific and research fields. today, designers,architects, and urban planning experts who are responsible for the design of urban spaces andthe physical form of cities, to achieve the goals of the process of transforming the city form basedon the two-spatialization of the city and the change in the structure of urban activities by creatingvirtual spaces are from this point of view, the two-spatialization of cities as a type of urban macro-spatial development means that the virtual city minus the real city and the real city minus the virtualcity are areasis inefficient. the rapid development and progress of new technologies and theirwidespread use in daily life have caused information to be considered the most basic concept forshaping today’s cities. the new intelligent information and communication technology has brokenthe intellectual and practical boundaries in traditional societies and has provided a suitable fieldfor the growth of thought creativity and dynamism of business. human efforts to optimize businessaffairs in all jobs and current and long-term activities have become almost impossible withoutthe use of new intelligent information technology. passing the industrial era and entering the eraof communication and information has left interesting and profound results in organizations. thenature of these changes is both physical and virtual, objective and mental, and includes all social,economic, cultural, and physical dimensions. therefore, the main goal of city managers is to transformtraditional cities into modern cities where all activities are done electronically and intelligently.in this regard, to use electronic communication tools and information technology to solve urbanproblems, the theory of the smart city was proposed based on the concepts of the electronic city.