ارائه الگوی برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری نواحی نوآوری شهری و چگونگی هدایت اثرات احتمالی آن‌ها (موردپژوهشی ناحیۀ نوآوری مدرس)

مقدمه ‌امروزه تحولات سریع فضاهای کار و زندگی از یک سو و نیاز به زیرساخت‌های سرمایه‌ای از سوی دیگر، شهرها را در مسیر توسعۀ یک محیط اقتصادی مطلوب به عنوان جریانی چندبعدی قرار داده‌ است. از طرفی، محور اصلی پیشرفت اقتصادی و در پی آن، قرارگیری در جریان توسعه‌ای پایدار نیز، مبتنی بر خلق نوآوری‌ها است؛ نوآوری به عنوان یک سرمایۀ شهرمحور و محرک توسعۀ اقتصادی. «ناحیۀ نوآوری» با ایجاد بستر مناسب برای هسته‌های نوآور در جامعه، باعث پویا‌تر شدن جامعه در دل توسعه‌ای پایدار و اقتصادی دانش‌محور و نوآور شده‌ است؛ بستری با هدف خلق ارزش به منظور رشد استانداردها، کیفیت زندگی و کارآفرینی که توسعۀ اقتصاد محلات را نیز به دنبال داشته‌ باشد. ناحیۀ نوآوری مدرس نیز با هدف ایجاد نوعی حلقۀ ارتباطی میان جهان کسب‌و‌کار و جهان دانشگاهی، به منظور تسریع و تسهیل در دانشی‌ شدن اقتصاد، شکوفایی نوآوری‌ها، پرورش مهارت‌ها و در نهایت ارتقای کیفیت محیط زندگی ساکنان یا همان محلات، برنامه‌ریزی شده و در حال توسعه است. به بیانی دیگر یکی از ویژگی‌های مهم ناحیۀ نوآوری مدرس، پیوند میان موسسه‌های پیشرو مرجع (لنگر)، در قالب خوشه با استارت‌آپ‌ها، مراکز رشد، کسب‌و‌کار و شتاب‌دهنده‌ها است که در کنار قطب نوآوری، به نقش‌آفرینی می‌پردازند. می‌توان گفت که نواحی نوآوری، سعی بر ایجاد شبکه‌های اقتصادی، اجتماعی و کالبدی در بستری هم‌افزا داشته که در آن کسب‌وکارهای نوپا و بنگاه‌های اقتصادی مختلف، در سایۀ قطب دانش، فناوری و نوآوری (دانشگاه تربیت مدرس) به فعالیت پرداخته‌اند. همچنین، این ناحیه با اقتصادی دانش‌محور، به کمک نوآوری اجتماعی به دو چالش مهم توسعۀ پایدار یعنی احیای (توسعۀ مجدد) اجتماعی‌ کالبدی و ایجاد هماهنگی میان شغل و مسکن می‌پردازد. مواد و روش‌هابه منظور پاسخ‌گویی این پژوهش به چالش‌ها و اهداف نواحی نوآوری، به گزینش روش‌هایی بر مبنای اطلاعات حاصل از نمونه‌های مطالعاتی و همچنین، مفاهیم و چارچوب نظری بررسی‌شده برای نواحی نوآوری، پرداخته شده است. گردآوری اطلاعات به روش کتابخانه‌ای و اسنادی بوده و به منظور شناخت و تحلیل ناحیۀ نوآوری نیز علاوه بر استفاده از روش‌های آمار فضایی نظیر تحلیل خوشه‌ها، از ابزار پرسشنامه (متخصصان حوزه‌های شهرسازی، اقتصادی و اجتماعی) نیز استفاده شده‌ است. همچنین به منظور ارزیابی ناحیۀ نوآوری با استفاده از ضرایب حاصل از ارزیابی کارشناسان، لایه‌های حاصل از شناخت و همپوشانی لایه‌های اطلاعاتی حاصل، تکنیک ahp و تلفیق آن با سیستم اطلاعات جغرافیایی gis، با استفاده از برنامۀ الحاقی مارینونی در gis بوده است.یافته‌هایکی از گام‌های مهم این پژوهش، دستیابی به مفاهیم مربوط به نواحی نوآوری، تجارب حاصل در سال‌های اخیر و چگونگی پاسخ‌دهی نواحی نوآوری به نیازهای مردم به‌ویژه نیازهای اجتماعی آن‌ها است. در این پژوهش سعی شده علاوه بر شناخت عمیق چارچوب نظری نواحی نوآوری و شناسایی اجزای اصلی آن‌ها، چگونگی عملکرد این نواحی نیز بررسی شود تا بتوان با استفاده از الگوهای سیاست‌گذاری نواحی پیشین، به هدایت اثرات توسعۀ این نواحی نیز پرداخته شود. در این راستا بررسی‌های این پژوهش در سه گام 1- شاخص‌سازی؛ 2-معرفی سازمان کالبدی‌ فضایی و شبکه‌سازی و 3- بررسی اثرات احتمالی عناصر ناحیۀ نوآوری صورت گرفته است. در گام نخست به شناسایی و ارزیابی ناحیۀ نوآوری مدرس بر اساس لایه‌های شناختی نواحی نوآوری پرداخته شده، در گام دوم شبکه‌های بالقوه و بالفعل، عناصر اثرگذار و اثرپذیر به عنوان سازمان کالبدی‌ فضایی و در گام سوم چگونگی اثرگذاری عناصر ناحیۀ نوآوری مدرس مورد بررسی قرار گرفته است.نتیجه‌گیریاین پژوهش سعی بر شناسایی اثرات مختلف توسعۀ ناحیه نوآوری مدرس دارد تا بتواند الگوی مشخصی را برای کنترل، هدایت و ایجاد تعادل میان بازیگران ارائه دهد. نتایج حاصل از ارزیابی‌ها، نیاز ناحیۀ نوآوری مدرس را به یک نظام سیاست‌گذاری محلی آشکار می‌سازد. در نهایت نتایج این پژوهش در سه بخش ارائه شده است؛ ابتدا اثرات توسعه بر دارایی‌های ناحیۀ نوآوری بررسی شده، سپس به معرفی اهرم‌های کنترل اثرات یادشده و چگونگی عملکرد آن‌ها پرداخته شده و در پایان الگوی سیاست‌گذاری، راهکارهای کنترل و هدایت اثرات توسعۀ ناحیۀ نوآوری به صورت نقشۀ عملیاتی به نمایش درآمده است. در نهایت، ایجاد شبکه‌ای کارآفرین، در راستای گسترش کسب‌وکارها در بستر اقتصادی دانش‌محور و نوآور در ناحیۀ نوآوری مدرس مهم‌ترین هدف این پژوهش است. برای نیل به موفقیت این ناحیه، در نظر گرفتن سیاست‌های کاربرمحور با استفاده از رهبری مشارکتی نیز از عوامل اساسی نتایج این پژوهش بوده است. شناسایی و معرفی کاتالیزورهایی برای ایجاد و هدایت بستری هم‌افزا از یک طرف و در نظر گرفتن اهرم‌های کنترل‌کنندۀ اثرات توسعه از طرفی دیگر نیز در دستور کار سیاست‌گذاری ناحیۀ نوآوری مدرس خواهد بود. راهبردهای کارآفرینانه (راهبردهایی به عنوان ابزار سیاست مشارکت عمومی و خصوصی) نیز برای کنترل اثرات یادشده در نظر گرفته شده‌اند. نتایج نشان می‌دهد مهم‌ترین و اثرگذارترین معیار ناحیۀ نوآوری مدرس کارآفرینی و مهم‌ترین نقش در این راستا بر گردن دانشگاه و پارک نوآوری مدرس به عنوان قطب و لنگر ناحیۀ نوآوری است.

providing the pattern of planning and policy-making of urban innovation districts and their possible effects: case study: modares innovation district

introduction today, on the one hand, rapid changes in work and life environments, and on the other hand, the requirement of capital infrastructure have led to significant economic urban development (multidimensional flow). what’s more, the main basis of economic development and being in the flow of sustainable development (for cities) are based on innovations, which is a city-oriented capital and catalyst of economic development. “innovation area” creates a suitable environment for innovative centers, makes society more dynamic at the heart of sustainable development, and brings about a knowledge-based and innovative economy. this is an environment aiming to create value for increasing standards, quality of life, and entrepreneurship; that is, it leads to the economic development of neighborhoods. modares innovation district (mid) sets out to create a correlation circle between the business world and the academic world(universities). it is planning and developing to accelerate and fasten the process of making a knowledge-based economy, growth of innovations, training skills, and increasing the quality of people’s lives (neighborhoods). in other words, one of the most critical properties of modares innovation district is the connection between anchor pioneering institutes, that are in clusters of start-ups, growth centers, businesses, and accelerators alongside the innovation hubs. it seems to be true to say that these areas try to create economic, social, and physical networks in a growing context where start-ups and different economic firms in the context of knowledge, technology, and innovation hub (tarbiat modares university) have moved on. also, modares innovation area, with h knowledge-based economy, using social innovation, overcomes two challenges in sustainable development: socio-physical redevelopment and balancing job and housing issues. materials and methodsthis project sets up to answer the challenges and goals of innovation districts by choosing some information based on case studies and the framework of concepts analyzed in the area of innovations. the data of this research have been collected in library methods. also, cluster analysis and questionnaires (specialists in urbanism, economic, and social spheres) have been applied to recognize and evaluate the process of the innovation district. moreover, the combination of ahp technic with gis through marinoni program in gis, has been used by means of resultant coefficients of analyzing of specialists.findingsone of the most important strides of this project is to achieve the concepts of innovation districts, their resultant experiences of recent years, and the way to respond to people’s needs, especially social ones. in this research, deep recognition of the theoretical framework of innovation districts and identifying of main parts of these areas have been done. moreover, the function of these areas has been evaluated to lead the impacts of development to the right path by means of the last experiences of policy-making patterns of innovation districts. evaluations in this project are carried out in three steps: 1- indicator-making, 2- introducing physical and spatial structure and networking, and 3- analyzing the probable impacts of elements of the innovation district. in the first step, this project recognizes and analyzes the innovation district by means of recognition layers of the innovation area. the second step evaluates possible and actual networks and impressive and impressionable elements like physical and spatial structure, and the third step evaluates the influence of elements in the modares innovation district.conclusionthis project tries to recognize various impacts of mid development so that it can provide a specific pattern for controlling, leading, and making balance among actors of this district. the results of the analysis have emerged as “the pattern of policy-making for modares innovation district development” showing mid needs a local policy-making system. eventually, the results of this project are presented in 3 phases. firstly, development impacts on assets of the innovation district have been evaluated, then controlling levers for these impacts have been introduced, and finally, patterns of policy-making and solutions for controlling and leading the development effects on the innovation district have been shown. lastly, creating enterprise networks to develop businesses in a knowledge-based economy context is the most important goal of this project. to achieve success of this area, some user-based policies with collaborative leadership have been considered as essential results. on one hand, recognizing and introducing some catalysts for creating and leading a growing context, and on the other hand considering some levers for controlling the impacts of development are the most important factors of policymaking in innovation areas. some solutions have been considered as private and public collaborative tools. results show that the most important and influential element of modare’s innovation area is enterprise. modares university and modares science and technology park play a key role as the hub and main anchor of this innovation area.