تحلیل استراتژیک طرح بودجه‏‌ریزی مشارکتی «من شهردارم» با استفاده از تکنیک swot- qspm

مقدمه حکمرانی مشارکتی رویکرد مهمی است که در چند سال گذشته مورد توجه دولتمردان قرار گرفته و از آن برای همراه‌سازی مردم با سیاست‌ها و به‌کارگیری ظرفیت آن‌ها در اجرا و نظارت استفاده می‌شود. مدیریت شهری نیز از این رویکرد در زمینۀ بودجه‌ریزی، اجرا و نظارت بر پروژه‌های شهرداری استفاده می‌کند. یکی از طرح‌های مهمی که در این راستا در شهرداری تهران در سال 1401 انجام شد، طرح «من شهردارم» است که هدف آن نظرسنجی از شهروندان برای بودجه‌ریزی و اولویت‌بندی پروژه‌های جدید شهرداری است. مواد و روش‌هااین مقاله قصد دارد با تکنیک تجزیه‌وتحلیل swot به بررسی و ارزیابی قوت‌ها، ضعف‌ها، فرصت‌ها و تهدیدهای این طرح بپردازد و سپس با استفاده از تکنیک qspm راهبردهای استخراج‌شده را اولویت‌بندی کند. این پژوهش به روش کیفی (توصیفی – تحلیلی) انجام شده است. جمع‌آوری اطلاعات در قالب مصاحبه‌های عمیق و نیمه‌ساختاریافته صورت گرفته و در این خصوص از 24 نفر از خبرگان حوزۀ مدیریت شهری و حکمرانی مشارکتی نظرسنجی شده است.یافته‌هانتایج این تحلیل نشان می‌دهد (دسترس‌پذیری مناسب، اطلاع‌رسانی مناسب، در نظر گرفتن نظام تشویقی و بررسی سریع پیشنهادها) ‌قوت‌های طرح، (زمان کم اجرای طرح، امکان ثبت نمایشی نظرات، تجمیع ترجیحات متنوع و طرح سوال‌های غیرحرفه‌ای) ضعف‌های طرح، (افزایش سرمایۀ اجتماعی، تقویت عدالت اجتماعی، کاهش معضلات اجتماعی و بهره‌وری بیشتر) فرصت‌های طرح و (محدودیت منابع، تحمیل نظرات به همۀ مردم، ایجاد توقع در شهروندان و عدم آگاهی کافی شهروندان) از جمله تهدیدهای این طرح هستند. بر اساس تحلیل صورت‌گرفته، 8 راهبرد مهم در قالب ماتریس swot ارائه شده است. نتیجه‌گیرینتایج به‌دست‌آمده از تحلیل qspm نشان می‌دهد از بین راهبردهای تدوین‌شده، «راهبرد اطلاع‌رسانی نتایج اجرای طرح به مردم» و «راهبرد استفاده از ابزارها و روش‌های گوناگون برای مشارکت» از بیشترین اهمیت برخوردار‌ند. انتخاب «راهبرد اطلاع‌رسانی نتایج اجرای طرح به مردم» به عنوان مهم‌ترین راهبرد نشان‌دهندۀ این است که شهروندان دوست دارند از نتایج مشارکت خود، آگاهی پیدا کنند و به نوعی آثار مشارکت را در زندگی خود ببینند. با توجه به نتایج به‌دست آمده، در پایان مقاله پیشنهادهای کاربردی برای استفادۀ بیشتر از قوت‌ها و فرصت‌ها و همچنین، کاهش ضعف‌ها و تهدیدها ارائه شده و راهکارهایی برای اجرای بهتر طرح‌های بودجه‌ریزی مشارکتی توصیه شده است.

strategic analysis of the participatory budgeting plan “i am the mayor” using swot-qspm technique

introduction participatory governance is an important approach that has attracted the attention of statesmen in the past few years, and it is used to bring people together with policies and use their capacity in implementation and monitoring. urban management also uses this approach in the field of budgeting, implementing, and monitoring municipal projects. in this regard, one of the important plans that were carried out in tehran municipality in 1401 is the “i am the mayor” plan, which aims to survey citizens for budgeting and prioritization of new municipal projects. materials and methodsthis article aims to investigate and evaluate this plan’s strengths, weaknesses, opportunities, and threats with the swot analysis method and then prioritize the extracted strategies using qspm technique. this research was conducted using a qualitative (descriptive-analytical) method. information was collected in the form of in-depth and semi-structured interviews. in this regard, 24 experts in the field of urban management and participatory governance were surveyed.findingsthe results of this analysis show that proper accessibility, proper notification, considering the incentive system, and a quick review of proposals are the strengths of the plan; short plan implementation time, the possibility of registering fake comments, aggregating various preferences, and asking unprofessional questions are weak points of the plan; increasing social capital, strengthening social justice, reducing social problems, and greater productivity are plan opportunities; and limitation of resources, imposing opinions on all people, creating expectations in citizens, and lack of sufficient awareness of citizens are the threats of this plan. based on the analysis, 8 important strategies have been presented in the form of a swot matrix. conclusionthe results obtained from the qspm analysis also show that among the developed strategies, the “strategy of informing people about the results of plan implementation” and “the strategy of using various tools and methods for participation” are the most important. the selection of “strategy of informing people about the results of plan implementation” as the most important strategy shows that people like to be aware of the results of their participation and to see the effects of participation in their lives. in the end, practical suggestions are provided for making more use of strengths and opportunities, as well as reducing weaknesses and threats. finally, solutions for better implementation of participatory budgeting plans are recommended.