شناسایی عوامل موثر بر آسیب‌پذیری سیلاب شهری بندرعباس با تاکید بر مدیریت رواناب شهری

سیل به عنوان یکی از رویدادهای طبیعی شناخته می شود که همواره موجب تلفات انسانی و خسارت به ساختمان ها، تاسیسات، باغ ها، کشتزارها و منابع طبیعی شده و همواره باعث تهدید زندگی، اموال و دارایی های افراد بی شماری شده است. در این مطالعه، به بررسی آسیب پذیری سیلاب شهری بندرعباس با استفاده از شاخص‌های وضعیت اقتصادی اجتماعی، تراکم شهری، تراکم جمعیت و کیفیت ساختمان و روش تاپسیس سلسله مراتبی پرداخته شد. از این‌رو در ابتدا وزن و اهمیت شاخص‌ها براساس نظرات کارشناسی و روش تحلیل سلسله مراتبی تعیین گردید. سپس آسیب‌پذیری شهر در برابر سیل با استفاده از روش تاپسیس محاسبه گردید. محدوده مورد مطالعه به 5 بلوک شهری تفکیک، و سپس ماتریس تصمیم‌گیری با توجه به 5 بلوک و 4 شاخص تشکیل شد. در نهایت نقشه نهایی آسیب پذیری سیل شهری بندرعباس در نرم افزار arcgis تهیه شد. وزن 0.306 دارای بیش‌ترین اهمیت است. در نهایت، تحلیل جامع آسیب پذیری سیل بندرعباس اثبات کرد که بخش‌های جنوبی و مرکزی این شهر و بلوک شهری شماره 5، دارای آسیب پذیری بالاتری بوده و این بخش‌ها برای مدیریت رواناب شهری و آبگرفتگی در اولویت بالایی هستند. تراکم جمعیت بالا می تواند از علل آسیب پذیری این منطقه در برابر سیل باشد. توسعه‌ی فضای سبز و افزایش ظرفیت سیستم جمع‌آوری رواناب خیابان‌ها، از جمله اقدامات مهم برای کاهش آب‌گرفتگی شهری است. هم‌چنین توزیع مکانی تراکم جمعیتی و تراکم شهری در بندرعباس، نامتوازن بود و این موضوع باید در برنامه‌های مدیریتی این شهر لحاظ شود تا میزان تمرکز جمعیتی در مناطق دارای آسیب پذیری زیاد کاهش یابد.

identifying the factors affecting urban flood vulnerability in bandar abbas with emphasis on urban runoff management

floods are known as one of the natural phenomena that have always caused human casualties and damage to buildings, facilities, gardens, fields and natural resources and have always threatened the lives, property and assets of countless people. in this study, the flood vulnerability of bandar abbas was investigated using the indicators of socio-economic status, urban density, population density and building quality and topsis-hierarchical method. therefore, at first, the weight and importance of the indicators were determined based on expert opinions and hierarchical analysis method. then the vulnerability of the city to floods was calculated using the topsis method. the study area was divided into 5 urban blocks, and then the decision matrix was formed according to 5 blocks and 4 indicators. finally, the final map of bandar abbas urban flood vulnerability was prepared in arcgis software. the results of vulnerability analysis showed that the population density factor with a weight of 0.306 is the most important. finally, the comprehensive analysis of bandar abbas flood vulnerability proved that the southern and central parts of the city and urban block no. 5 have higher vulnerabilities and these parts are a high priority for urban runoff and flood management. high population density can be one of the reasons for the vulnerability of this region to floods. the development of green space and increasing the capacity of the street runoff collection system are among the important measures to reduce urban flooding. also, the spatial distribution of population density and urban density in bandar abbas was unbalanced and this issue should be considered in the management plans of this city to reduce the concentration of population in areas with high vulnerability.