برنامه‌ریزی راهبردی توسعه ی گردشگری در نقاط پیراشهری؛ موردپژوهی: محور گردشگری وردیج-واریش؛ منطقه 22 شهرداری تهران

امروزه گردشگری به‌عنوان یکی از پیشران‌‌های توسعه جوامع به‌شمار می‌رود. در این میان گردشگری پیراشهری نیز همچون سایر گونه‌های گردشگری نقش مهمی در توسعه محلی و منطقه‌ای و اقتصاد محلی بر عهده دارد. هدف پژوهش حاضر که به صورت موردی در محور گردشگری وردیج-واریش صورت پذیرفته، تدوین راهبردهای مناسب توسعه گردشگری است. روش انجام پژوهش، توصیفی-تحلیلی است که جهت گردآوری داده‌ها از روش‌های اسنادی و مراجعه به منابع کتابخانه‌ای و پیمایشی و به منظور تجزیه و تحلیل اطلاعات از مدل سوات و ماتریس برنامه‌ریزی راهبردی کمّی (qspm) استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که راهبرد مناسبِ توسعه گردشگری در محور مورد مطالعه، راهبرد رقابتی است. رویکرد مدیران محلی و منطقه به موضوع گردشگری و لزوم توسعه محور گردشگری و نزدیکی به قطب‌‌های جمعیتی و فعالیت کلانشهرهای تهران و البرز در زمره فرصت‌های مهم محور گردشگری به‌شمار می‌رود. همچنین در اولویت‌بندی راهبردها بر اساس ماتریس برنامه‌ریزی راهبردی کمّی، راهبرد برنامه‌ریزی جهت سوق دادن محور به سوی استفاده از آگروتوریسم و اکوتوریسم، تنوع‌بخشی به اشتغال روستاییان برای ایجاد معیشت پایدار و جلب گردشگران به روستاها و راهبرد تنوع‌بخشی به فعالیت‌ها و امکانات و خدمات و تسهیلات گردشگری به منظور افزایش تنوع شغلی به ترتیب بالاترین امتبازها را کسب کردند؛ در نتیجه از اولویت بیشتری برخوردارند. تنوع‌بخشی به برنامه‌های تبلیغاتی برای معرفی جاذبه‌های محور به گردشگران و جلب مشارکت‌های مردمی در حفاظت و بهره‌برداری پایدار از منابع طبیعی با تاکید بر حفظ محیط‌زیست نیز از دیگر راهبردهای مهم در توسعه گردشگری در محور وردیج-واریش است.

strategic planning for tourism development in periurban areas, case study: vardij-varish tourism route; district 22 of tehran municipality

today, tourism is one of the drivers of community development. meanwhile, periurban tourism, like other types of tourism, plays an important role in local and regional development and local economy. the purpose of the present study, which has been conducted in the vardij-varish tourism axis, is to formulate tourism development strategies. the research method is descriptive-analytical. to collect data, documentary methods and reference to library and survey resources have been used. the swot model and the quantitative strategic planning matrix (qspm) were also used for data analysis. the results show that the appropriate strategy for tourism development in the study area is competitive. the approach of local and regional managers to the issue of tourism and the need to develop the tourism axis and proximity to population centers and the activities of tehran and alborz provinces are among the important opportunities of the tourism axis. also, based on the quantitative strategic planning matrix (qspm), strategies such as planning to shift to agricultural tourism and ecotourism, diversify rural employment to create sustainable livelihoods and attract tourists to rural areas, and diversification strategies to tourism activities and facilities and services to increase job diversity gained the highest rank and priority, respectively. diversification of advertising programs to introduce attractions to tourists and attract public participation in the protection and sustainable use of natural resources with emphasis on environmental protection is another important strategy in tourism development on the vardij-varish axis.