حمل ‏و‏نقل پایدار در ایران؛ اندازه ‏گیری و تحلیل شاخص ‏های مرتبط

مقاله ی حاضر در تلاش است تا وضعیت پایداری یا ناپایداری سیستم‌های حمل و نقل موجود یا برنامه‌ریزی شده را دراقتصاد ایران ارزیابی نماید. این اقدام مستلزم شناسایی و تدوین شاخص‌های بومی برای اندازه‌گیری حمل و نقل پایدار در کشور است. در این راستا، شناسایی و محاسبه شاخص‌های تعیین‌کننده کیفیت و کمّیت حمل و نقل پایدار در سطح کشور، به عنوان معیار عملکرد سیاست‌‌ها و تصمیم‌ها در جهت حرکت به سوی توسعه پایدار در نظر گرفته شده و دوره زمانی 1375-1393 مورد ارزیابی و تحلیل قرار گرفته و سپس شاخص حمل و نقل پایدار طراحی و ارائه شده است. نتایج حکایت از آن دارد که تقریباً با گذشت زمان، کلیه متغیرهای نامبرده در وضعیت نامساعدی به لحاظ پایداری قرار گرفته و در کل نیز شاخص محاسبه شده حمل و نقل پایدار در طی دوره مذکور، از میزان 1.93- به مقدار 4.91- کاهش پیدا کرده یعنی اوضاع به مراتب بحرانی‌تر و وخیم‌تر شده است.به طور خاص، حمل و نقل زمینی هزینه های متعددی (نظیر:آلودگی‌های زیست محیطی، هزینه‌های مستقیم و غیرمستقیم اقتصادی به اقتصاد ایران تحمیل می‌نماید. بنا براین به منظور نیل به پایداری و کاهش هزینه‌های حمل و نقل، سوق دادن سیستم حمل درون و برون شهری به سمت حمل و نقل جاده ای منطبق با آخرین استانداردهای مجمع جهانی حمل و نقل و نیز تقویت پایدار حمل و نقل ریلی پیشنهاد می شود.

sustainable transportation in iran; measurement and analysis of related indicators

the present article tries to assess the stability or instability of existing or planned transportation systems in the iranian economy. this measure requires the identification and development of indigenous indicators to measure sustainable transportation in the country. in this regard, identifying and calculating the indicators that determine the quality and quantity of sustainable transportation in the country, as a measure of the performance of policies and decisions to move towards sustainable development and the time period 1375-1393 has been evaluated and analyzed and then action has been taken to design a sustainable transportation index. the results indicate that almost over time, all of these variables are in an unfavorable position in terms of stability and overall the sustainable transport index has become more critical and deteriorating during the period under review. land transportation imposes various costs on the iranian economy, such as environmental pollution, direct and indirect economic costs. therefore, in order to achieve sustainability and reduce transportation costs, it is proposed to move the inter-city and inter-city transportation system towards road transport in accordance with the latest standards of the world transport assembly, as well as the sustainable strengthening of rail transport.