تبیین مولفه های حس مکان در پهنه ی فرهنگی تهران مورد مطالعه: محور علمی- فرهنگی دروازه دولت- میدان انقلاب

در این پژوهش مولفه های حس مکان در زیرپهنه علمی-فرهنگی دروازه دولت تا میدان انقلاب در مرکز تهران تبیین گردیده اند. ویژگی های کالبدی، طبقات اجتماعی ساکنین، استفاده کنندگان از فضا، ویژگی های طبیعی، محورهای ترافیکی و خیابان ها در این پهنه بر مولفه های حس مکان تاثیرگذار هستند؛ بنابراین نوع توجه و اولویت دادن به هر مولفه برای سیاست گذاران برنامه ریزی و طراحی شهری به منظور ارتقای حس مکان اهمیت زیادی دارد. در این پژوهش اولویت بندی توجه به مولفه های حس مکان بر اساس دیدگاه متخصصین از یکسو و استفاده کنندگان از فضا از سوی دیگر در محور علمی-فرهنگی دروازه دولت تا میدان انقلاب به عنوان یکی از اجزای پهنه فرهنگی تهران با استفاده از ترکیب سه مدل تفسیری-ساختاری (ism)، میک مک و تاپسیس انجام گرفته است. نتایج خروجی مدل تفسیری-ساختاری (ism) در 5 مرحله نشان داد شاخص میزان تعریف قلمرو به عنوان مهمترین مولفه حس مکان بر مبنای خروجی پرسشنامه مرحله ی اول دلفی از دید خبرگان و صاحب نظران برنامه ریز و طراحی شهری تعیین شد. در تبیین شاخص های حس مکان در پهنه ی فرهنگی تهران و بر اساس خروجی مدل میک مک سه دسته شاخص «اثرگذار»، «وابسته»، «مستقل» قابل شناسایی است و شاخص «پیوندی» شناسایی نشد. به‌منظور ارائه پیشنهادات و تعیین اولویت توجه به بهبود مولفه های حس مکان در محور علمی-فرهنگی دروازه دولت تا میدان انقلاب، از ترکیب نتایج سه مدل ism-micmac-topsis استفاده شد و مشخص شد در پهنه ی مطالعه شده، بهبود شاخص های میزان حس تعلق، میزان بهره مندی از تسهیلات و میزان رضایت از جداره ی خیابان به منظور ارتقای حس مکان در اولویت قرار دارند.

explaining the components of the sense of place in the cultural zone of tehrancase study: scientific-cultural axis of darvazeh dowlat - enghelab square

the study of the comprehensive plan for the development of tehran’s cultural space shows that the definition of local and thematic plans that have been done in the sub-zones of this plan has been formed without explaining the components of sense of place. it seems that the implementation of the plan will not reach its goals until then. in this research, the components of sense of place in the scientific-cultural sub-zone of the darvazeh dowlat to enghelab square in the center of tehran have been explained. physical characteristics, social classes of residents, users of space, natural features, traffic axes and streets in this area affect the components of sense of place; therefore, the type of attention and priority given to each component is very important for urban planning and design policy makers in order to promote a sense of place.in this study, prioritization of attention to the components of sense of place based on the views of experts on the place in the scientific-cultural axis of darvazeh dowlat to enghelab square as one of the components of tehran cultural zone using a combination of three models structural-analytical, mick mac and topsis have been performed. . in explaining the indicators of sense of place in the cultural zone of tehran, three categories of indicators effective, dependent, independent can be identified and linked index was not identified. also, the results of ism-micmac-topsis analysis model were used .