بررسی و ساماندهی فضایی دستفروشان منطقۀ 10 شهر تهران با تاکید بر نواحی مسئله‌دار

دستفروشی پدیده‌ای اجتماعی- اقتصادی جهانی است، ولی در کشورهای توسعه‌نیافته و در حال توسعه به دلیل شرایط خاص اقتصادی‌ اجتماعی نمود بیشتری دارد. بنا بر مقتضیات مدیریت شهری، توجه به این موضوع و ساماندهی دستفروشان به عنوان بخشی از مکانیسم و فرایند عرضۀ کالاها و خدمات به شهروندان، امری ضروری و مهم است. در پژوهش حاضر که با موضوع ساماندهی دستفروشان منطقۀ 10 شهر تهران به انجام رسیده‌، تلاش شده است به منظور ساماندهی دستفروشان برای تامین یکی از مولفه‌های حقوق شهروندی و جلوگیری از ایجاد فضای ناهنجاری‌های شهری (محیطی، اقتصادی، اجتماعی و...) ضمن شناخت دقیق ریشه‌های موضوع و عوامل موثر بر بروز و گسترش این پدیده، راهکارهای حل مسئله و مدیریت موضوع نیز ارائه شود. پژوهش حاضر از نوع تحلیلی‌ توصیفی است که با اتکا بر بررسی‌های میدانی (مشاهده، پرسشنامه و مصاحبه) و با استفاده از تحلیل‌های آماری (spss) و فضایی (gis) به بررسی موضوع مطالعه‌شده پرداخته است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد شهروندان قیمت کمتر و در دسترس بودن کالا و خدمات را دلیل اصلی خرید از دستفروشان می‌دانند، به طوری که متناسب با نوع کالا و خدمات مورد تقاضا، تفاوت‌هایی نیز در این زمینه ملاحظه می‌شود. ضمن اینکه اقدامات قهری و سلبی در مواجهه با این موضوع نتایج درخور توجهی در پی نخواهد داشت و فقط با مدیریت صحیح فرایندها و مکانیزم‌های مترتب بر این موضوع می‌توان انتظار نتایج مثبت را داشت.

spatial investigation and organization of hawkers in district 10 of tehran city with an emphasis on problematic areas

street hawking is a global socio-economic phenomenon, but it is more prevalent in underdeveloped and developing countries due to specific socioeconomic conditions. based on the requirements of urban management, it is imperative to pay attention to this issue and to organize street hawkers as part of the mechanism and process of delivering goods and services to citizens. the present study conducted on the subject of organizing street hawkers in district 10 of tehran, aims to regulate sellers in order to provide one of the components of citizenship rights and prevent urban anomalies (environmental, economic, social, etc.). while identifying the origins of the issue and the factors contributing to the occurrence and spread of the phenomenon, the study seeks to provide strategies to settle and manage the problem. this is a descriptive-analytical study that based on field surveys (observation, questionnaires and interviews) and statistical analysis (spss) and spatial analysis (gis). the obtained results of the study show that citizens consider the lower price and availability of goods and services as the main reason for buying from hawkers, as differences can also be observed depending on the type of goods and services demanded. in addition, coercive and negative actions to face this issue will not produce significant results, and only with proper management of the processes and mechanisms associated with it, can we expect positive results.