ابعاد و چگونگی تاثیر ابیات الحاقی شاهنامه بر چند نگاره از نسخۀ بایسنقری

جذابیت‌های داستانی را می‌توان از عوامل محبوبیت شاهنامه فردوسی در میان خاص و عام به شمار آورد. محبوبیت این اثر موجب علاقه هرچه بیشتر به رواج و انگیزه‌ای برای پیوند دادن آن با هنرها شد. نمونه‌های فاخر و شاخص پیوند هنر با شاهنامه را می‌توان در نگاره‌های نسخه‌های درباری سراغ گرفت. نگارگران این نسخه‌ها تنها بر محتوای داستان و روایت فردوسی تکیه نکرده و از مواردی همچون ابیات الحاقی، روایات عامیانه، سنت نگارگری و منابع جانبی تاثیر پذیرفته‌اند. نمونه‌ای از این‌گونه تاثیرپذیری در نگاره‌های نسخه بایسنقری به چشم می‌خورد. در این مقاله در جستجوی عامل جانبی بودیم که در این نسخۀ مصوّر بیشترین اثر را بر نگاره‌ها داشته‌است. فرضیه این بود که این عامل نکته‌ای وابسته به متن یا تلقی مردم از شاهنامه باشد. به بررسی چهار نگارۀ مهم این نسخه پرداخته و با تکیه بر عناصر متنی و نشانه‌های تصویری مرتبط با مکتب هرات، عوامل تاثیرگذار بر ترسیم را معین کرده‌ و دریافتیم که: از بین این موارد، ابیات الحاقی بیشترین تاثیر را بر نگاره‌های این دستنویس دارد. این ابیات با دارا بودن ارکانی همچون توضیح مفصل‌ترِ اوصاف داستانی، امکان ترسیم جذابتر را فراهم می‌آورند. از سوی دیگر، دسترسی به ابیات الحاقی به دلیل ثبت در دستنویس‌ها، آسانتر از روایات عامه است. هرچند ترسیم نگاره‌های شاهنامه بر پایه ابیات الحاقی، بر جذابیت آنها می‌افزاید، به دلیل عدم یکپارچگی با روایت اصلی سبب ایجاد تناقض‌هایی در تصاویر و عدم همخوانی با متن شاهنامه می‌شود.

dimensions and how the additional verses of the shahnameh affect several images from the baisonghori version

story attractiveness is one of the popular elements of ferdowsi ’s shahnameh. the popularity of this work has led to more interest in the publishing and motivation for bonding it with the arts. the fine specimens and the relation between art and shahnameh can be found in illustrations of court copies. the painters of these manuscripts don’t rely only on the content of story and ferdowsi’s narration, and they have been influenced by some instances such as adjoint verses, folklore, tradition of painting and side sources . a sample of this kind of influence was found in the illustrations of the baysonghor`s version. in this article we are looking for the side factors that have illustrated the illustrated works in this manuscript. the hypothesis was that this factor is a point dependent on the text or people ’s perception of shahnameh. in order to analyze the four important paintings of this manuscript and relying on textual elements and visual signs related to herat school, we determined the factors influencing the drawing and found that: among these cases, the attached verses have the influence on the illustrations of this manuscript. these verses, having a number of elements, such as a more detailed explanation of the narrative description, provide the possibility of more attractive. however, drawing the illustrations of shahnameh based on the attached verses, adds to their attractiveness, because of lack of integration with the original narration, it creates contradictions with the context of shahnameh.