بررسی و تصحیح رسالۀ شعاع (قوس و قزح) اثر خواجه نصیرالدین طوسی

احیای نسخه‌های خطی روشی مفید برای شناخت میراث فرهنگی و ادبی و تاریخی هر قومی است. از این رو انتقال آثار گذشتگان به شیوه‌ای صحیح و بدون دخل و تصرف، از ضروریات فرهنگی هر جامعه‌ای به شمار می‌آید. رسالۀ شعاع (قوس و قزح) یکی از رسالات علمی خواجه نصیرالدین طوسی است که بسیار مختصر و به زبان فارسی می‌باشد. موضوع این رساله ، نحوۀ تشکیل شعاع نور بر اجسام صیقلی توسط تابش نور از جسم تابان است. این پژوهش ضمن توضیحاتی دربارۀ محتوای نسخه به بررسی ساختاری و فکری و هم‌چنین تصحیح نسخه می‌پردازد. روش پژوهش حاضر به شیوۀ تحلیل محتوا و کتابخانه‌ای و براساس اصل اثر و شواهد مستخرج از آن می‌باشد. روش تصحیح متن نیز، تصحیح به شیوه‌ی بینابین است. در طی تصحیح سعی بر ضبط از نسخۀ اساس نسبی بوده و هر جا ضبط نسخ دیگر نسبت به نسخۀ اساس نسبی، صحیح‌تر بوده؛ مورد استفاده قرار گرفته‌است. موارد اختلافی نسخ در پاورقی ذکر شده‌است.

content study and correction of the treatise shoaa (arc and ghaz) by khajeh nasir al-din tusi

revival of manuscripts is a useful way to understand the cultural, literary and historical heritage of any ethnic group. therefore, the transfer of the works of the past in a correct way and without interference is one of the cultural necessities of any society. the treatise of shoaa (arc and fury) is one of the scientific treatises of khajeh nasir al-din tusi, which is very brief and in persian. the subject of this treatise is how to form a ray of light on polished objects by irradiating light from a radiant body. this research, while explaining the content of the version, examines the structure and thought as well as correcting the version. the present research method is content analysis and library based on the principle of the work and the evidence extracted from it. the method of text correction is also intermediate correction. during the correction, an attempt was made to record from the relative basic version, and wherever the recording of another version was more correct than the relative basic version; has been used. differences of abrogation are mentioned in a footnote.