واکاوی تمایز غایت‎ گرایانه تمدن نوین اسلامی با تمدن غرب در اندیشه آیت‎ الله خامنه ‎ای

تمدن نوین اسلامی و تمدن غرب گرچه در برخی ویژگی‎ها همسانی‎هایی دارند، تمایزات آشکاری در رویکرد غایت‎گرایانه میان آن دو تمدن وجود دارد که در بیانات رهبر معظم انقلاب فراوان دیده می‎شود. براین‎اساس مسئله مهم در این پژوهش سرانجام تمدن اسلام و غرب در نگاه و باور حضرت آیت‎الله خامنه‎ای است. پژوهش حاضر با روش تحلیل و توصیف بیانات مقام معظم رهبری صورت گرفته است. یافته‎های تحقیق حاکی از آن است که مبانی تمدن اسلام بر اساس نفی شرک و توحیدمحور سامان یافته است که نهایتاً به عبودیت بشر در روند تمدن مبتنی بر آرمان‎های اسلام منتهی خواهد شد. درمقابل استواری تمدن غرب بر اساس رویکرد مادی‎گرایانه و عدم توجه به ارزش‎های الهی است. ازاین‎رو ساخت دنیای بهتر انگیزه غایی ایجاد تمدنی نو در غرب بوده است. به باور مقام معظم رهبری، دنیاگرایی خود عاملی روبه‎رشد در تمدن غرب بود و موجب شد این تمدن در جهان پیش‎ران شود، اما عدم باورداشت به ارزش‎های الهی و انسانی خود عامل سقوط آن در آینده‎ای نه‎چندان دور خواهد شد. در نگاه ایشان، مهم‎ترین وجه تمایز میان این دو بینش تمدنی در رویکرد غایت‎گرایانه است. در تمدن نوین اسلامی، رویکرد خداباورانه سبب خواهد شد عبودیت به خداوند متعال که هدف از خلقت بوده است در جامعه گسترانیده شود، اما در تمدن غرب این مهم که نیاز فطری و اساسی بشر بوده، مورد توجه قرار نگرفته است.

analysis of the purposeful distinction of modern islamic civilization with western civilization in the view of ayatollah khamenei

although modern islamic civilization and western civilization are similar from various aspects, there are clear differences in the teleological approach between the two civilizations that can be seen in the statements of the supreme leader of the revolution. accordingly, the important issue in this research is ultimately the civilization of islam and the west from the viewpoint of ayatollah khamenei. the present study was conducted by analyzing and explaining the statements of the supreme leader. the findings of the research indicate that the foundations of islamic civilization are based on monotheism and the denial of polytheism, which will eventually lead to human’s servitude (‘ubudiyyah) in the process of civilization based on the ideals of islam. in contrast, western civilization is based on a materialist approach and disregard for divine values. therefore, building a better world has been the ultimate motivation for the creation of a new civilization in the west. according to the supreme leader, materialism itself was the cause and a growing factor in western civilization. this kind of civilization is being promoted in the world, but its lack of belief in divine and human values ​​will cause its downfall in the near future. from his perspective, the greatest difference between these two civilizational insights is in the teleological approach. in the new islamic civilization, the theistic approach will cause the servitude of allah the almighty which is the goal of creation, to be spread in the society, but in the western civilization, this important issue, which is a natural and basic human need, has not been considered.