مبانی انسان شناختی قرآن در تمدن سازی تربیت محور (با تکیه بر تفسیر المیزان)

تمدن‌سازی نوین اسلامی یکی از مهم‌‌ترین گفتمان‏های نوپیدا در دوران معاصر است که در پی نهضت‌‌های اسلامی، جنبش بیداری اسلامی و شکست و رسوایی مکاتب مادی و غربی، اذهان اندیشمندان اسلامی را به خود جلب نموده است.با عنایت به اهمیت ترسیم تمدن نوین اسلامی و بایستگی استخراج علوم انسانی از قرآن‌کریم و نیز نظر به جایگاه تربیت‌‌محوری تمدن اسلامی، و باتوجه‌به اینکه علامه طباطبائی ابتکارهایی در مباحث تربیتی ارائه نموده‌ است، پژوهش حاضر با بهره‌‌مندی از شیوه تحلیل محتوا، به استخراج و استنباط مبانی ویژه تفسیر المیزان در حوزه انسان‌شناسی و ارتباط آن با تمدن‌سازی پرداخته است.برپایه مبانی قرآنیِ علامه در تفسیر المیزان، نفس انسان مسیر سلوک او به‌‌سوی خداوند بوده و شناخت و ارزیابی مداوم آن بسیار ضروری است. نفس یا همان شخصیت انسان بستگی و پیوندی ژرف با کارکرد او داشته و حتی می‌تواند دچار دوگانگی شود، پدیده‌‌ای که شناسایی آن در مدیریت کلان تمدنی بسیار حائز اهمیت است. از دیگر مبانی انسان‌‌شناختی علامه دربارۀ سعادت انسان، رابطه آن با عمل، حقیقی و فطری بودن آن و هویت نسبی و مرتبه‌ای سعادت است که شناخت و تدبیر صحیح آن از لوازم تمدن‌سازی تربیت‌محور می‌‌باشد. درنهایت نیز هویت جمعی و استکمال اجتماعی انسان مطرح می‌‌باشد که جایگاه آن در تمدن بسیار محوری و برجسته است.

anthropological fundamentals of the quran in training-based civilization construction (with emphasis on tafsir al-mizan)

new islamic civilization construction is one of the most important new discourses in the contemporary era which attracted the mind of islamic thinkers after islamic movements, islamic awakening movement, and the failure and infamy of western and materialist schools. regarding the importance of designing new islamic civilization and the necessity of extracting humanities from the holy quran and also considering the position of training-centeredness of the islamic civilization, and regarding that allamah tabataba’ii has presented inventions in training issues, the present research, using content analysis method, has extracted and inferred the specific foundations of “tafsir al-mizan” in the field of anthropology and its relationship with forming civilization. based on quranic fundamentals of allamah in “tafsir al-mizan”, the human soul is his path towards god and its consistent recognition and evaluation is necessary. human soul or personality has deep connection or bond with his function and even can be inflicted by duality, a phenomenon whose identification is highly important in civilizational macro-management. among other anthropological fundamentals of allamah about human felicity, are its connection to action, being real and primordial and relative and hierarchical identity of felicity whose recognition and true management are the tools of training-cantered civilization-making. finally, the collective identity and social completion of man is raised whose position in civilization is important and significant.