مطالعات تمدنی در ایرانِ پس از انقلاب اسلامی

این نوشتار در پی تبیین مطالعات تمدنی در ایران پس از انقلاب اسلامی سال 1357 است.  هرچند مطالعات تمدنی پیش از انقلاب اسلامی نیز وجود داشته است، لیکن با رخداد انقلاب، تحولات مبنایی در محتوا و غایتِ این گونه از مطالعات پدید آمد. موضوع «تمدن» در دورۀ قبل از انقلاب، به معنای تجدد و مدرنیزاسیون به کار می‌رفت که نسبتی با دین و اسلام نداشت، ولی «تمدن» در دورۀ بعد از انقلاب، همراه با فحوای اسلامی و برای تحقق جامع اسلام در جهان امروز مسلمانان مطرح شد و در ادبیات رهبران و نخبگان انقلاب به عنوان یک استراتژی گذار از وضعیت کنونی دنیای اسلام پی گرفته شد. آنچه در این مقاله آمده است، اشاره به مراکز و فعالیت‌های تمدنی در حوزه و دانشگاهِ بعد از انقلاب اسلامی است. هرچند این فعالیت‌ها و این مطالعات در دورۀ پساانقلاب هنوز فربه نشده و نضج لازم را نیافته است، لیکن از رهگذر این مطالعات، گام‌های مهمی در حوزه نظریۀ تمدنی، و همین‌طور گام‌های مهم‌تری در شکل‌گیری رویکرد تمدنی برداشته شده است.

civilization studies in iran after the islamic revolution

this article seeks to clarify the studies of civilization in iran after the islamic revolution in 1979. although there have been civilizational studies before the islamic revolution, with the advent of the revolution, fundamental changes have taken place in the content and aim of such studies. in the pre-revolutionary period, the meaning of “civilization” was equal to renaissance and modernization, which had nothing to do with religion and islam. but after revolution, the issue of “civilization” along with islamic content was raised for the comprehensive realization of islam in today’s muslim world and it was used in the literature of the leaders and elites of the revolution as a transitional strategy to get out of the current situation of the islamic world. what is mentioned in this article refers to the centers and activities of civilization in the islamic seminary (hawzeh) and university after the islamic revolution. although these activities and studies in the post-revolutionary period have not yet been so productive and developed, by way of these studies, important steps have been taken in the field of civilizational theory, and more important steps have been taken in shaping the civilizational approach.