تخفیف حق‌الزحمه حسابرسی، احتمال تقلب و افشا تحریف بااهمیت: واکاوی نقش تعدیل‌گری کیفیت حسابرسی

فشار ناشی از تحریم‌های بین‌المللی و ضعف مدیریت بحران، در سال‌های اخیر گریبانگیر اقتصاد ایران بوده است. در این شرایط صاحبکاران توقع شریک شدن حسابرسان در درد اقتصادی و دریافت تخفیف در حق‌الزحمه حسابرسی را دارند. هدف این پژوهش، بررسی تاثیر تخفیف‌ ‌حق‌الزحمه حسابرسی بر احتمال تقلب مدیران صاحبکار و افشا تحریف‌های بااهمیت توسط حسابرسان و همچنین بررسی اثر تعدیل‌گری عقد قرارداد با موسسات حسابرسی دارای کیفیت بر این روابط است. داده‌های به کار گرفته شده، شامل 130 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، طی سال‌های 1394 تا 1399 است. برای تجزیه تحلیل داده‌ها و آزمون فرضیه‌ها از مدل رگرسیون لجستیک بر مبنای داده‌های تابلویی استفاده شده است. نتایج حاصل از آزمون فرضیه‌های پژوهش نشان می‌دهد تخفیف‌ ‌حق-الزحمه حسابرسی تاثیر منفی (و مثبت) بر افشا تحریف‌های بااهمیت توسط حسابرسان (و احتمال تقلب مدیران صاحبکار) دارد، همچنین نتایج نشان‌دهنده رابطه بین بکارگیری موسسات حسابرسی دارای کیفیت با افشا تحریف‌های بااهمیت توسط حسابرسان و احتمال تقلب مدیران صاحبکار و نیز تایید تاثیر تعدیلی این متغیر بر رابطه تخفیف‌ ‌حق‌الزحمه حسابرسی بر افشا تحریف‌های بااهمیت توسط حسابرسان و احتمال تقلب مدیران صاحبکار می‌باشد. آزمون‌های اضافی نشان می‌دهد الزام جامعه حسابداران رسمی نسبت به تعدیل افزایشی حداقل 70 درصدی حق‌الزحمه حسابرسی در سال 1400 نسبت به سال گذشته، نتایج را برجسته‌تر می‌کند.

audit fee discount, the possibility of fraud and disclosure of significant distortions: analyzing the moderating role of audit quality

the pressure of international sanctions and poor crisis management has gripped iran’s economy in recent years. in these circumstances, employers expect auditors to share in the economic pain and receive a discount on auditing fees. the purpose of this study is to investigate the effect of auditing fee reduction on the possibility of fraud of business managers and disclosure of significant distortions by auditors and also to investigate the moderating effect of contracting with quality audit firms on these relationships. the data used includes 130 companies listed on the tehran stock exchange during the years 2016 to 2021. logistic regression model based on panel data was used to analyze the data and test the hypotheses. the results of testing the research hypotheses show that the reduction of auditing fees has a negative (and positive) effect on the disclosure of material misstatements by auditors (and the likelihood of fraud by business managers). significance by auditors and the likelihood of fraud by the directors and also confirmation of the adjustment effect of this variable on the relationship between the audit fee reduction on the disclosure of material misstatements by the auditors and the likelihood of fraud by the directors. additional tests show that the requirement of the certified public accountant to adjust the audit fee by at least 70% in 2021 over the previous year highlights the results.