اقتباس اپرای حیدربابایه سلام از منظومۀ «حیدربابایه سلام» استاد شهریار

ادبیات ایرانی منبعی بزرگ برای اقتباس و خلق آثار نمایشی به شمار می رود که یکی از آن ها منظومۀ «حیدربابایه سلام» شهریار است. این منظومه اخیراً به هنرهای نمایشی تاثیر گذاشته و اپرای حیدربابایه سلام با اقتباس از این شعر به اجرا درآمده است. در میان نظریه پردازان در خصوص اقتباس، لیندا هاچن را می توان نام برد که اقتباس را بازآفرینی آثار ادبی بر بنیاد یک اثر تجسمی یا  برعکس آن می پندارد که خلاقیت بر آن دخیل است. یکی از شیوه های خلاقانه در آفرینش آثار هنری و ادبی، تصویرپردازی است که از آن به‌ عنوان تصاویر ادبی (ذهنی) و تصاویر هنری (دیداری)، یاد می شود. این پژوهش با رویکرد توصیفی تحلیلی ابتدا سعی در تبیین تصویرگرایی منظومۀ «حیدربابایه سلام» دارد و سپس به مولفه های اقتباس‌ شده از این منظومه که برای خلق تصاویر نمایشی استفاده گردیده، پرداخته است. با توجه به ابعاد تاثیرپذیری اپرای حیدربابایه سلام از این منظومه، این نتیجه حاصل گردیده است که نویسنده و کارگردان اپرای حیدربابایه سلام با تکیه‌ بر منظومۀ «حیدربابایه سلام» استاد شهریار علاوه بر اینکه سعی در بازآفرینی و معرفی این شاهکار ادبی در قالب نمایش در سطح ملی و بین المللی داشته، همچنین در تلاش برای احیای گونۀ نمایشی اپرا بعد از انقلاب اسلامی با تاکید بر جنبۀ فرهنگ قومی بوده است.

heydar babaye salam, an operatic adaptation ofthe poem haydar babaye salam by shahryar

iranian literature is considered a great source for adapting and creating dramatic works, one of which is the poem of heydar babaye salam shahriar. recently, this poem has influenced the performing arts, and haidar babaye salam’s opera has been adapted from this poem. among the theoreticians regarding adaptation, linda hatchen can be mentioned, who considers adaptation to be the re-creation of literary works based on a visual work or vice versa, where creativity is involved. one of the creative methods in creating artistic and literary works is imagery, which is referred to as literary (mental) images and artistic (visual) images. with a descriptive-analytical approach, this research first tries to explain the imagery of haiderbaba’s poem and then the authors adapted from this poem, which were used to create dramatic images, were discussed. considering the aspects and dimensions of the influence of heydar baba’s opera from this poem, the conclusion has been reached that the author and director of heydar babaye salam’s opera, relying on shahriar’s poem, in addition to trying to recreate and introduce this literary masterpiece in the form of performances at the national and international level has also tried to revive the theatrical form of opera after the islamic revolution by emphasizing the aspect of ethnic culture.