نقد نظام سرمایه‌داری در فیلم‌های هالیوود: خوانش آلتوسری فیلم جوکر

یکی از حوزه‌های پژوهش در ادبیات تطبیقی، مطالعه‌ فیلم‌های اقتباسی پرمخاطب است. اقتباس‌های هالیوودی از کتاب‌های مصور به دلیل کشش‌های داستانی، گفتمان قهرمان‌پرورانه و جلوه‌های ویژۀ چشم‌گیر توانسته‌اند مخاطبان بسیاری را به خود جلب کنند. در میان این گونه آثار، فیلم جوکر (2019، به کارگردانی تاد فیلیپس) نمونۀ منحصربه فردی است. با آنکه این فیلم همانند اقتباس‌های مشابه توانسته به فروش قابل توجهی دست پیدا کند؛ اما جنبه‌های پررنگ سیاسی، آن را از حوزۀ محصولات صرفاً سرگرم‌کننده خارج می‌کند. فیلم، دارای اشارات فراوانی به ساختارهای مدیریت و نهادهای سرکوبگر در نظام‌های سرمایه‌داری است. هدف این مقاله، تحلیل چگونگی حفظ تسلط و بقای نظام حاکم بر شهر خیالی گاتهام، نقش مهم رسانه، و بررسی هشدارهای کارگردان به نظام‌های سرمایه‌داری است. این پژوهش ابتدا ارتباط میان دید انتقادی در ادبیات تطبیقی و آرای لوئی آلتوسر را توضیح می دهد و به شرح شیوه‌های به‌ کارگیریِ نظام‌مند ایدئولوژی می‌پردازد؛ سپس با بررسی سکانس‌های شاخص فیلم، نشان می‌دهد که حفظ نظم موجود در جهان فیلم با همراهی دو دستگاه «سرکوبگر»/ (rsa) و «ایدئولوژیک»/ (isa) دولت انجام می‌پذیرد. مقاله ضمن بررسی نظام مدیریت و سرکوب در شهر خیالیِ فیلم، تاکید دارد که انذارهای فیلم را می‌توان در دنیای کنونی و به‌ویژه‌ نظام سرمایه‌داری آمریکا جست وجو کرد. مقاله نتیجه‌گیری می‌کند که تلفیق ادبیات تطبیقی و آرای آلتوسر، لایه‌های پنهان فیلم را آشکار می‌کند. جوکر در کنار به تصویر کشیدن شکاف‌های طبقاتی موجود در جامعۀ آمریکا، تعریضی به دونالد ترامپ و تصویرِ او در کارزار انتخاباتی اش به عنوان ناجی جامعۀ آمریکاست.

gotham’s mirror: althusserian reflections in tod phillips’ joker and contemporary america

this study critically examines todd phillips’ joker (2019) through the theoretical framework of louis althusser, identifying a lacuna in iranian academic discourse—the exploration of political narratives in hollywood’s comic book adaptations. while joker achieved commercial success akin to its superhero film counterparts, its nuanced political commentary sets it apart. this paper interrogates the film’s depiction of althusser’s ideological and repressive state apparatuses within the capitalist milieu of the fictional gotham city. through a meticulous analysis of pivotal scenes, the paper elucidates the strategies employed by gotham’s ruling entities to perpetuate hegemony, drawing parallels with the political landscape of contemporary america. the research employs a qualitative content analysis methodology, enabling a nuanced interpretation of the film’s subtextual elements that resonate with the socio-political climate of the united states, particularly during the trump era. conclusively, joker emerges not merely as a cinematic experience but as a reflective social commentary, mirroring the class struggle and the political machinations prevalent in american society.