از پیشارمان تا رمان: تاثیر فرم‌های غیر رمان بر پیدایش رمان پاورقی فارسی در مطبوعات ایران از آغاز تا 1300 خورشیدی

پیدایش رمان در ایران، که سنت ادبی کلاسیک نظم‌بنیادِ نیرومندی دارد، مسئله‌ای است که بررسی سازوکار آن از دیدگاه‌های گوناگون نیازمند بررسی است. با توجه به همزمانی تقریبی پیدایش رمان فارسی و پیدایش رمان پاورقی فارسی در کشورمان، به نظر می‌رسد بحث دربارۀ عوامل پیدایش رمان پاورقی فارسی در روشن کردن ابعاد دیگری از عوامل پیدایش رمان فارسی موثر باشد. پرسش اصلی ما در این مقاله این است که تاثیر فرم‌های غیررمانِ منتشرشده در مطبوعات ایران از آغاز تا 1300 خورشیدی در پیدایش رمان فارسی چگونه بوده است. با پذیرش نظریۀ چندنظامی بالایی و با استفاده از نظریۀ رئالیسم صوریِ وات، شش مولفۀ اصلی رمان رئالیستی، شامل پیرنگ، توصیف رئالیستی، شخصیت، زمان، مکان و زبان در پاورقی‌های مورد نظر (بیشترین انواع پاورقی غیررمان، شامل پاورقی تاریخی، سفرنامه، شرح حال و علمی) مورد بررسی قرار گرفت. با توجه به وجود این مولفه‌ها در پاورقی‌های یادشده، می‌توان نتیجه گرفت که هر یک از انواع پاورقی‌های مورد بحث، از جهت دارابودن مولفه‌های رئالیستی، در پیدایش رمان فارسی موثر بوده‌اند و می‌توان آن‌ها را به زنجیرۀ پیدایش این ژانر در ایران افزود.

from pre novel to novel: the influence of non novel forms on the emergence of the persian serial novel in the iranian press from the beginning to 1922

the emergence of the imported literary genre of novel in iran needs to be discussed from different points of view. with regard to the chronological proximity of the emergence of the persian novel and the persian serial novel in iran, it seems that discussing the factors influential in the emergence of the persian serial novel is important in clarifying other dimensions of the emergence of the persian novel. the main question is “what kinds of impact did the non novel forms, published in iranian press from the beginning to 1922, have on the emergence of the persian novel?”. to find an answer, the serial forms published in the period in question have been studied drawing on the poly system theory and watt’s theory of formal realism. the corpus of the study was examined for the six main elements of the realist novel, including the plot, realistic descriptions, character, time, place, and language. next, the relationship between those six elements and most types of non novel, including historical, travelogue, biographical, and scientific serial novels, was examined. considering the existence of these elements in the above mentioned serial novels, it is possible to conclude that each one of them were influential in the emergence of the persian novel.