«دوک همت» در دستان عنکبوت دورگه: پذیرش خلاق پروین اعتصامی از شعر والت ویتمن

پروین اعتصامی (1285 1320)، شاعر نامدار معاصر، در شعرهایش از منابع متعددی بهره برده‌است؛ اما نکته جالب توجه این است که او در تمام این برداشت‌های ادبی، اشعار خود را کاملاً از آثار پیشین متمایز می‌کند. پروین عناصری را که از آثار دیگران وام گرفته است‌ هنرمندانه با عناصر شعر خود و سنت ادبی فارسی درمی‌آمیزد و آن را از آن خود می‌کند؛ به گونه‌ای که در برخی از موارد، ردیابی منابع پیشین بسیار دشوار است. همان‌طور که یوسف اعتصام‌الملک با ترجمه آثار از زبان‌های بیگانه به فارسی تلاش می‌کرد تا عناصر فرهنگی و ادبی دیگر فرهنگ‌ها را در دل فرهنگ ایرانی و زبان فارسی بومی‌سازی کند، دخترش نیز با پذیرش خلاق ادبیات جهان، در همین مسیر قدم ‌برمی داشت. پژوهش پیش‌ رو با تمرکز بر شعر «جولای خدا»، سروده پروین و شعر «عنکبوتی ساکت و صبور»، سروده والت ویتمن، شاعر نامور آمریکایی، زوایای پنهان پذیرش خلاق پروین از ویتمن را آشکار می‌کند و با پیشنهادهایی درباره بازخوانی رابطه سنت و نوآوری و همچنین رابطه شعر معاصر فارسی و ادبیات جهان، به پایان می‌رسد.

‘spindle of endeavor’ in the hands of a mixed-breed spider: parvin etesami’s creative reception of whitman

in her poetry pravin etesami (1907-1941) has freely borrowed from multiple sources, including aesop’s and la fontaine’s fables, her father’s translations of foreign literatures, as well as persian classical poetry. however, the resulting work remained distinctly her own. a number of critical studies have investigated the relationship between etesami’s poem &god’s weaver& and various texts that inspired or influenced it. such studies argue that the poem “is based” on a translation into persian of an editorial by arthur brisbane. however, the present paper examines “god’s weaver” in relation to walt whitman’s “a noiseless patient spider” to shed light on etesami’s yet unexplored creative reception of whitman. the paper ends with suggestions on revisiting the relation between tradition and modernity in persian poetry as well as the relation between persian poetry and world literature.