بومی‌سازی شعر «آن‌گاه پس از تندر» از فیلم مُهر هفتم برگمان

یکی از زمینه های تحول شعر معاصر ایران، الهام‌ از متون خارجی است که در برخی موارد این تاثیرپذیری از آثار سینمایی صورت گرفته‌است. در این فرایند، الهام‌گیرندگان اغلب با ایجاد تغییرات متناسب با فرهنگ مقصد، به بومی‌سازی پرداخته‌اند. در فرایند الهام گیری اخوان ثالث در شعر «آن گاه پس از تندر» از فیلم فلسفی «مُهر هفتم» برگمان، اثر خارجی در هنگام ورود به سپهر نشانه‌ایِ خودی، از جنبه های مختلف تغییراتی در جهت ذوق و سلیقۀ بومی داشته است. تبیین راهکارهای بومی سازی در حرکت از متن مبدا به متن مقصد بر اساس نظریۀ یوری لوتمان، اساس مقالۀ حاضر است که نشان می دهد وی بیشتر تلاش می‌کند با مقاومت و مدیریت مماشات، در یک رابطۀ قبضی و محدود‌کردن فضای عملکردی، فضای سنتی را بیشتر نگاه دارد و در ساختار سنت باقی بماند. بدین منظور از بومی‌سازی زبانی به شکل باستان گرایی (آرکائیسم) زبانی، کاربرد کلمات و تعبیرات رایج عامیانه و کاربرد اجتماعی زبان استفاده کرده و با بومی‌سازی تصویری، تاریخی، جغرافیایی، سیاسی و اجتماعی در جهت استعلای متن خارجی و نزدیک‌کردن آن با فرهنگ مقصد، حرکت کرده‌ است؛ اما در مواردی اندک با استفادۀ مستقیم از عناصر غیرخودی در رابطه‌ای بسطی، تصور فرهنگ را از خودش در هم می ریزد و به نوآوری می‌پردازد.

domesticating bergman’s the seventh seal in akhavan sales’ then, after the thunder

as sources of inspiration, foreign literary and artistic works can effect change in contemporary persian literature. in some cases, this inspiration has been provided by cinematic works. in the process, iranian writers have often domesticated the source text to adapt it to the iranian culture.  for instance, akhavan sales’ &then, after the thunder& inspired by bergman’s philosophical film, the seventh seal has changed the original in many respects to appease the local readers. the present study intends to explicate the domestication strategies used in the move from the source text to the destination text, based on yuri lotman’s theory of semiotics. the paper shows that akhavan sales mostly tries to stay within the boundaries of tradition by limiting his functional space. for this purpose, he draws on linguistic localization in the form of linguistic archaism, application of common slang words and expressions, and the social function of language. moreover, akhavan sales applies pictorial, historical, geographical, political and social domestication to bring the foreign text closer to the destination culture. nevertheless, in a few cases, the poet innovates by taking liberties in his explicitly employing non-indigenous elements.