تحلیل عوامل موثر بر معیشت پایدار خانوارهای روستایی (مطالعه موردی: بخش کشاورزی دهستان رستاق در شهرستان خلیل‌آباد)

اقتصاد روستایی به عنوان یکی از وجوه بسیار اساسی موجودیت روستا، از دیرباز با کشاورزی و فعالیت‌های زراعی عجین بوده است؛ به گونه‌ای که، بخش کشاورزی از نظر اشتغال خانوارها و درآمدزایی برای آنان بسیار اهمیت دارد. از این رو، می تواند نقش مهمی در کاهش فقر و به خصوص تقویت معیشت پایدار روستایی ایفا کند. هدف این پژوهش، بررسی و تحلیل عوامل موثربر معیشت پایدار خانوارهای روستایی در دهستان رستاق از توابع شهرستان خلیل آباد است که به لحاظ روش توصیفی – تحلیلی انجام شده است. بدین منظور ابتدا ضمن مطالعات اسنادی و میدانی، طیف گسترده‌ای از شاخص‌ها تعیین گردید. سپس، جمع‌آوری داده‌ها براساس شاخص‌های انتخابی و با استفاده از پرسش‌نامه خانوار انجام شده است. در این راستا نقش بخش کشاورزی در 337 خانوار ساکن در روستاهای دهستان رستاق مورد بررسی قرار گرفت. روایی پرسش‌نامه توسط متخصصین مورد بررسی قرار گرفت که ضریب اعتبار پرسشنامه نیز ، برابر با 0.85 به دست آمده است. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها و نیز تحلیل‌های آماری و فضایی از مدل‌های وزنی انتروپی شانون و کوپراس و نرم افزار spss استفاده شده است. نتایج نشان داد در بین ابعاد مورد مطالعه، بعد اقتصادی(15.144) و بعد اجتماعی با میانگین(12.102) رتبه‌های اول و دوم را در بهبود معیشت پایدار به خود اختصاص داده‌اند. با استفاده از مدل کوپراس، در بین روستاهای مورد مطالعه روستای نقاب با درجه اهمیت(100) نسبت به سایر روستاها از سطح معیشت‌پایدار بهتری برخوردار بوده است. نتایج تحقیق حاکی از آن است که، با اطمینان 99 درصد می‌توان گفت که میزان عوامل موثر بر معیشت پایدار خانوارهای روستایی در این ابعاد (اقتصادی، اجتماعی، فیزیکی، انسانی و محیطی) در روستاهای محدوده مورد مطالعه متفاوت است.

investigating the factors affecting the sustainable livelihood of rural households (case study: agricultural section of rustaq rural district in khalilabad county)

rural economy, as one of the most basic aspects of rural existence, has long been associated with agriculture and agricultural activities, so that the agricultural sector is very important in terms of employment and income for households. hence, it can play an important role in reducing poverty and especially strengthening sustainable rural livelihoods. therefore, the purpose of this study is to investigate the factors affecting the sustainable livelihood of rural households in rustaq rural district. this research has been done by descriptive-analytical method. for this purpose, first, in addition to documentary and field studies, a wide range of indicators were determined. then, data collection was performed based on selected indicators and using a household questionnaire. in this regard, the role of the agricultural sector in 337 households living in the villages of rustaq district was studied. the validity of the questionnaire was examined by experts and the validity coefficient of the questionnaire was equal to 0.85. shannon and coopras entropy weight models and spss software were used for data analysis as well as statistical and spatial analysis. the results showed that among the studied dimensions, economic dimension (15.144) and social dimension with an average (12.102) have the first and second ranks in improving sustainable livelihood. using the coopers model, among the studied villages, niqab village with a degree of importance (100) had a better level of sustainable living than other villages. the results of the research indicate that, with 99% certainty, it can be said that the amount of factors affecting the sustainable livelihood of rural households in these dimensions (economic, social, physical, human and environmental) is different in the villages of the study area.