نقش میانجی خودکارآمدی در رابطه بین الگوهای فرزند پروری و رفتارهای بازدارنده تحصیلی دانش ‌آموزان دوره متوسطه دوم

زمینه و هدف: مطالعه رفتارهایی که می‌توانند بازدارنده سبک زندگی سالم تحصیلی فراگیران باشند، همواره مورد علاقه و توجه پژوهشگران بوده است. پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش میانجی‌ خودکارآمدی در رابطه بین الگوهای فرزندپروری و رفتارهای بازدارنده تحصیلی دانش‌آموزان دوره متوسطه دوم انجام شد. روش پژوهش: این مطالعه کمّی به روش توصیفی-همبستگی از نوع مدل‌یابی معادلات ساختاری بود. جامعه آماری پژوهش شامل تمامی دانش‌آموزان دوره متوسطه دوم مدارس دولتی شهر تهران در سال تحصیلی 1401- 1402 بود؛ که 407 نفر با روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای وارد مطالعه شدند و بوسیله پرسشنامه‌های شیوه‌های فرزندپروری (بامریند، 1973)، خودکارآمدی عمومی (شرر و همکاران، 1982)، مقیاس‌های فریبکاری تحصیلی (فارنسه و همکاران، 2011)، اهمال‌کاری تحصیلی (سواری،1391) و پرسشنامه پرخاشگری (ویلیامز و همکاران، 1996) مورد سنجش قرار گرفتند. تحلیل داده‌ها با روش معادلات ساختاری بوسیله نرم‌افزارهای spss نسخه 23 و amos نسخه 24 انجام شد. یافته‌ها: براساس نتایج این پژوهش، مدل پیشنهادی از برازش مطلوبی برخوردار بود. نتایج نشان داد که الگوهای فرزندپروری هم به صورت مستقیم و هم به صورت غیرمستقیم از طریق خودکارآمدی بر رفتارهای بازدارنده تحصیلی اثر معناداری دارد (0.05>p)؛ و این نقش با میانجی‌گری خودکارآمدی برجسته‌تر نیز می‌شود. نتیجه‌گیری: با توجه به ارتباط معنادار الگوهای فرزندپروری با رفتارهای بازدارنده تحصیلی و تایید نقش میانجی خودکارآمدی، در این زمینه پیشنهاد می‌شود به منظور کاهش رفتارهای بازدارنده تحصیلی دردانش‌آموزان ضمن توجه به الگوهای فرزندپروری، بر افزایش خودکارآمدی دانش‌آموزان نیز تمرکز شود. در این زمینه آشنایی خانواده‌ها با نقش الگوهای فرزندپروری بر زندگی تحصیلی دانش‌آموزان و برگزاری جلسات آموزشی دارای اهمیت است.

the mediating role of self-efficacy in the relationship between parenting styles and academically inhibiting behaviors of students of the second year of high school

background and aim: the study of behaviors that can hinder the healthy academic lifestyle of learners has always been the interest and attention of researchers. the present study investigates the mediating role of self-efficacy in the relationship between parenting styles and academically inhibiting behaviors of secondary school students. methods: this descriptive-correlational study was conducted using the structural equation method. its statistical population included all secondary school students in public schools in tehran in 2022-2023.accordingly, 407 people were included in the study by multi-stage cluster sampling method and measured using parenting styles questionnaire (baumrind, 1973), general self-efficacy scale (sherer et al.,1982), academic cheating scale (farnese et al., 2011), academic procrastination questionnaire (savari, 2013), and aggression questionnaire (williams et al., 1996). data were analyzed by structural equation method in spss-23 and amos-24 software. results: based on the results of this research, the proposed model had a good fit. the results showed that parenting styles has a significant effect on academically inhibiting behaviors both directly and indirectly through self-efficacy (p<0.05); and this role becomes more prominent with the mediation of self-efficacy. conclusion: considering the meaningful relationship between parenting styles and academically inhibiting behaviors and confirming the mediating role of self-efficacy, it is suggested in this context. in order to decrease the academically inhibiting behaviors of students, while paying attention to the parenting styles, focus on increasing self-efficacy in this group. in this context, it is important to empower students as well as extracurricular training sessions focusing on the aforementioned variables.