آینده پژوهی جایگاه ارزش های شهر اسلامی-ایرانی در بافت‌های تاریخی بارویکرد تحلیل ساختاری و سناریونگاری؛ (نمونه موردی: بافت تاریخی تبریز)

ارزش و شناخت ارزش ها از موضوعات تاثیرگذاری بوده که در حوزه های مختلف دانشی ورود کرده و تحولات بسیاری را به ارمغان آورده است. حوزه مطالعات شهری و شهرسازی نیز از این قاعده مستثنی نبوده و بحث ارزش های شهری در مداخلات شهر خاصه بافت های مرکزی و تاریخی شهرها را وارد نموده است. در پژوهش حاضر هدف بررسی جایگاه آینده پژوهی ارزش های شهر اسلامی-ایرانی با رویکرد تحلیل ساختاری و سناریو نویسی می باشد. روش پژوهش، تحلیلی-توصیفی با بهره گیری از مطالعه کتابخانه ای و اسنادی، تکنیک دلفی (پرسشنامه)، تکنیک تحلیل ساختاری و سناریونگاری است. از این روی با بهره گیری از نظریه ادراکات اعتباری علامه طباطبایی به ارائه مبانی شناخت شهر و استنتاج ارزش های شهر اسلامی-ایرانی پرداخته شد و هشت محوریت ارزشی تبیین گردید. در ادامه با بهره گیری از تکنیک تحلیل ساختاری جنس تاثیرگذاری و تاثیرپذیری ارزش ها در آینده شهر مشخص گردید. سپس در قالب سناریو های چهارگانه شهری آینده ارزش های شهر اسلامی-ایرانی واکاوی شد. جهت گیری سناریوی وضع موجود در بافت تاریخی تبریز، به سمت سناریوی بدبینانه، از نکات مهم در سناریونگاری است که لزوم بازنگری جدّی در سیاست های مداخله شهری و بافت های تاریخی را نشان می دهد. بی توجی به ارزش های شهری در پروژه شهر، و پافشاری بر رویکردهای روتین قبل، آسیب ها و لطمات جبران ناپذیری را بر تن بافت تاریخی شهر تبریز وارد می نماید. شناسایی دقیق و توجه ویژه به ارزش های شهر اسلامی-ایرانی و رویکرد های ارزش مبنا، منجر به تحول در نوع نگرش سیستم مدیریت شهری می شود و این نگاه آگاهانه بستری مطلوب در جهت تعالی شهر و انسان فراهم می آورد. 

recognizing the future of the iranian-islamic city values through structural analysis and scenario planning; case study of the historical context of tabriz

introduction: value and recognition of values are influential topics that have entered various fields of knowledge and have brought many changes. the field of urban studies and urban planning is no exception to this rule, and the discussion of urban values in city interventions, especially the central and historical contexts of cities.methodology: the present study has also identified the values of the iranian-islamic city in a qualitative-quantitative (combined) way to study the place of values in the contemporary city. according to the purpose, the research method is descriptive-analytical. the logical reasoning approach (cultural-discourse) and the structural analysis approach are combined, using library and documentary studies and a questionnaire to use structural analysis and scenario writing. the case study’s structural analysis section should form a cross-matrix of effects (impact and effectiveness) before presenting the four urban scenarios. therefore, fifteen (15) experts developed and distributed a questionnaire. mick mac structural analysis software collects the answers. after presenting structural analyzes and determining the gender of each value regarding the impact and effectiveness in the historical context of tabriz, urban scenarios were written.results: the inference of the values of the islamic-iranian city is based on the theory of derivative perceptions of allameh tabatabaei. according to the studies, the values of the islamic-iranian city were explained in the form of eight (8) axes. then using the structural analysis technique, the type of impact and the effectiveness of the values in the city’s future were determined. then, the values of the islamic-iranian city were analyzed in the form of four future urban scenarios. the orientation of the current situation scenario in the historical context of tabriz toward the pessimistic scenario, shows the need for a serious review of urban intervention policies and historical contexts.conclusion: ignorance of urban values in the city project, and insistence on previous routine approaches, inflict irreparable damage on the historical fabric of tabriz. therefore, accurate identification and exceptional attention to the values of the islamic-iranian city and value-based approaches lead to a change in the attitude of the urban management system. this conscious view provides a favorable context for the city’s excellence and man.