تحلیل تاثیر حس مکان در مجموعه‌های مسکونی محصور (مطالعه موردی شهرک نفت اهواز)

مجموعه مسکونی محصور یعنی مناطق مسکونی با دسترسی محدود که اخیراً در سراسر دنیا گسترده شده اند. این مجموعه ها برای دستیابی به کیفیت بالای خدمات خصوصی و فرار از بی نظمی شهری به طور گسترده تر طراحی شد اند. سنجش حس مکان می‌تواند معیاری برای میزان موفقیت یک مجموعه مسکونی یا معماری باشد. تعلق‌خاطر نشانگر میزان بهینگی طراحی شهری و معماری خواهد بود. تاکنون این مولفه‌ها در فضاهای با محوریت شغلی و یا فعالیتی بررسی نشده‌اند و ساختار تحقیق بدون مداخله متغیر هدف ساخت پروژه در نظر گرفته ‌شده است. هدف پژوهش یافتن عواملی است که در ایجاد حس مکان درمجموع مسکونی محصور می‌تواند تاثیرگذار باشد. نمونه موردی، شهرک کارکنان شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب، است. نوع پژوهش کمی و روش پژوهش از نوع همبستگی- پیمایشی است. جمع‌آوری اطلاعات به‌وسیله توزیع تصادفی پرسشنامه بین ساکنان بالای 18 سال، انجام‌ گرفته است. پرسش‌نامه در قالب طیف لیکرت تهیه‌ و حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران 362 نفر می باشد. تجزیه‌ و تحلیل آماری نتایج با کمک نرم‌افزار spss و به‌کارگیری آزمون همبستگی اسپیرمن برای سنجش مدل پژوهش و ارزیابی اعتبار آن و از آزمون فریدمن برای اولویت‌بندی متغیرها استفاده شد. نتایج نشان داد همبستگی معناداری بین کالبد فیزیکی (خصوصی و همگانی)، فعالیت‌ها و تعاملات اجتماعی و فرا معماری وجود دارد. وزن درصدی آزمون فریدمن، مولفه ها اصلی به ترتیب کالبد خصوصی 31.12 درصد که بیشترین تاثیر را بر حس مکان را دارد و بعد از آن کالبد همگانی با وزن 25.50، فرا معماری با وزن 24.30 و فعالیت و تعاملات اجتماعی با وزن 19.10 است. نتایج آزمون رتبه‌بندی فریدمن زیر مولفه ها نشان داد که زیر مولفه نظافت و پاکیزگی، تداعی مذهبی و دسترسی به حمل‌ونقل شهری بالاترین میانگین رتبه را دارند. این زیر مولفه‌ها، از مهم‌ترین عوامل و بیشترین تاثیر بر حس مکان در شهرک نفت هستند. بعدازآن سازمان‌دهی و کیفیت فضاهای داخلی، تعاملات و مشارکت اجتماعی و دسترسی به خدمات شهرک قرار دارد. زیر مولفه های احساس امنیت در شهرک و مدت سکونت ساکنین کمترین تاثیر را بر حس مکان‌ دارند. 

analysis of the effect of sense of place in gated communities complexes (case study of ahvaz oil town)

introduction: enclosed housing estates are limited-access residential areas that have recently expanded around the world. these complexes are designed to achieve the highest quality of private services and escape from urban disorder. measuring the sense of the place could be a criterion for the successfulness of an urban or architectural complex. the sense of belonging will indicate the efficiency of the architectural and urban design. so far, these components in spaces regarding job or occupation have not been studied, and the research structure without intervening the variable was considered the purpose of the project construction. the purpose was to find the factors affecting the creation of the sense of the place in a closed urban complex. the case study was the national iranian south oil company town.methodology: the research was a quantitative and correlational survey. the information was collected by distributing the questionnaires among the residents over 18 years old randomly. the questionnaire was based on the likert scale, and the sample size was determined 362 based on cochran’s formula. the statistical analysis was conducted using spss software and utilizing spearman’s correlation coefficient to assess the research model and evaluate its validity, and friedman’s test was used to prioritize the variables.results:indicate that there is a significant correlation between physical architecture (public and private), activities and social interactions, and hyper architecture. the percentage weight of friedman’s test of the main components were as follows: private physique with 31.12%, indicating the maximum effect on the sense of the place, public physique with 25.50%, hyper architecture with 24.30%, and social interactions and activity with 19.10%, respectively.conclusion: show that there is a significant correlation between physical architecture (public and private), activities and social interactions, and hyper architecture. the percentage weight of friedman’s test of the main components were as follows: private physique with 31.12%, indicating the maximum effect on the sense of the place, public physique with 25.50%, hyper architecture with 24.30%, and social interactions and activity with 19.10%, respectively. the results of friedman’s ranking test of the sub-components showed that cleanness and hygiene, religious association, and access to urban transportation have the highest average rank. these sub-components are the most significant and influential factors on the sense of the place in the oil company. organization and quality of the interior spaces, social interactions and participation, and access to the town services ranked next. the sub-components, sense of security in the town, and residence duration of the residents have the minimum impact on the sense of the place.