بررسی تاثیرپذیری مفهوم خانه از تحولات زمینه در دوران معاصر (مطالعه موردی: معماری مسکونی بافت میانه شهر شیراز)

علی رغم باور تاثیرپذیری متقابل زمینه و معماری، شناخت، تعریف و مدیریت این موضوع با چالش های اساسی رو به رو است که نیاز به درکی عمیق تر از مفهوم کنش متقابل زمینه و معماری را آشکار می سازد. بستری که بنا در آن ساخته می‌شود، از مهم ترین عوامل موثر بر یک اثر معماری است. ویژگی‌های بستر فارغ از موضوع، تاثیر مستقیم بر ماهیت یک اثر معماری می‌گذارند. این مقاله، ضمن بررسی رویکردهای مختلف در عرصه زمینه گرائی در معماری، به بررسی تحولات خانه در شهر شیراز ناشی از تغییرات عوامل زمینه ای می پردازد. خانه، که در ساختار تاریخی شهرهای ایران، با مفاهیمی فراتر از کالبد مواجه بود، در دوران معاصر اصولی متفاوت یافته است. اصولی که با نگاهی دقیق تر ناشی از تغییرات عوامل زمینه ای بوده و در هر دو بعد کالبد خانه و شیوه سکونت آن تغییر ایجاد کرد. در این ساختار برای درک بهتر این تغییرات، پس از پرداختن به مفهوم زمینه و عوامل زمینه ای تاثیرگذار بر مفهوم خانه، به روشی کیفی از طریق تحلیل محتوا و به صورت بررسی نمونه موردی، مفهوم تحولات خانه معاصر شهر شیراز مورد بررسی قرار می گیرد. رویکرد اصلی این پژوهش، رویکردی کیفی است؛ که تلاش می کند تا با به کارگیری مباحث نظری در مبحث مفهوم زمینه و مفهوم خانه، به درک بهتر و نیز نحوه تعامل این دو بپردازد. همچنین نحوه برهم کنش مولفه های مختلف زمینه بر خانه، سبب می شود که راه مناسب برای فهم آن، رهیافت کل نگر باشد. این پژوهش جست و جویی تجربی است که پدیده ای معاصر را در متن زندگی واقعی مورد بررسی قرار می دهد، به ویژه زمانی که مرز میان پدیده و زمینه آن کاملا واضح نباشد. در این پژوهش، با بررسی های انجام شده در دو نوع تیپولوژی خانه رایج در دوره پهلوی اول و تطابق شاخصه های خانه با اصول زمینه گرائی، می توان گفت تغییراتی که در فرم، ساختار فضائی و تزئینات خانه های شیراز در محدوده بافت میانه شهر با آن روبرو هستیم، علیرغم اینکه باعث دگرگونی چهره بناها شده است، اما در بسیاری از موارد همچون هماهنگی در جنس و رنگ مصالح، ارتفاع و تناسبات حجمی، تقارن و هندسه فضائی، ارتباط با طبیعت، تعدد بازشوها، تفکیک های فضائی، مرکزیت گرائی، وجود ایوان ها، تاکید بر سادگی فرم، از اصول هم پیوندی با زمینه به لحاظ کالبدی تبعیت می کند. 

investigating the impact of the contextual developments on the concept of house in contemporary era

    although there is a belief in the interaction of context and architecture, recognizing, defining, and managing this issue faces fundamental challenges that reveal the need for a deeper understanding of the concept of contextual and architectural interaction. context features, regardless of the subject, have a direct impact on the nature of an architectural work. these characteristics are related to the spatial and temporal position of the project and its cultural and social conditions and can be examined in the form of natural, geographical, historical and cultural factors of the project. although there is a belief in the interaction of context and architecture, understanding, defining and managing this issue faces fundamental challenges, and this indicates the need for a deeper understanding of the concept of textual and architectural interaction. this article describes the developments that have taken place in the contemporary era on the concept of home in the city of shiraz due to the developments in the past. the house, which in iranian culture once had a concept beyond the body, found new rules in modern times. laws that, with a closer look, result from changes in the underlying factors and changes in both dimensions of the home and the way residents live. in this structure, to better understand these changes, after addressing the concept of context and the underlying factors influencing the concept of home, a qualitative method is examined through content analysis and as a case study with a combined strategy. this research is an empirical search that examines a contemporary phenomenon in the context of real life, especially when the boundary between the phenomenon and its context is not entirely clear. in this study, by examining the two types of house typology, common in the first pahlavi period and the adaptation of house characteristics to the principles of contextualism, it can be said that the changes in the form, spatial structure and decoration of shiraz houses in the middle fabric of the city, despite the fact that it has changed the form of the building, but in many cases such as harmony in material and color of materials, height and volume proportions, symmetry and spatial geometry, relationship with nature, multiple openings, centralism, the existence of porches, the emphasis on the simplicity of form, physically follow the principles of interconnection with the context.