تبیین تغییرات رفتار تعاملی در فضای عمومی تحت تاثیر فناوری‌ های نوین اطلاعاتی و ارتباطاتی

از نیمه دوم قرن بیستم، در رویکرد به فضای شهری امکان تعامل و ارتباط اجتماعی به ‌عنوان ویژگی اساسی برای فضاهای شهری خوب و عاملی اساسی برای ادامه حیات شهرها شناخته شد. با ظهور و گسترش رسانه‌های اجتماعی و ارتباطات همراه، حضور جسمانی و تمرکز بر آنچه در فضای کالبدی در جریان است به ‌عنوان پیش ‌شرطی برای مفهوم تعامل به‌ تدریج کمرنگ شده و محتوا و ماهیت شهرها را وارد پارادایم جدیدی نموده است. اگرچه افراد در فضای کالبدی حضور دارند ولی توجه و ارتباط آن ها در فضای دیگری شکل می‌گیرد و درواقع فضای سایبر به‌طور مشخص حوزه رفتار تعاملی کاربران را تحت تاثیر خود قرار داده است. با توجه به فراگیر شدن ابعاد فناوری ‌های اطلاعاتی و ارتباطی در تمامی جنبه‌های زندگی انسان، آنچه کمتر مورد تامل واقع ‌شده تاثیر این فناوری‌های نوین بر حضور کنشگرانه انسان و تغییرات بعد رفتار در فضاهای شهری است. در واقع فضاهای شهری در عصر فناوری با مفهوم جدیدی که در پی اضافه شدن کاربر متصل تعریف می‌شود در تمامی ابعاد ماهوی و کالبدی در حال تغییر است. به ‌طوری ‌که این تغییرات به میزان قابل ‌توجهی متاثر از تغییرات رفتار کاربران در سه حوزه تعاملی، شناختی و فضایی می‌باشد. از این‌ رو پژوهش حاضر با بهره‌مندی از روش تحلیل محتوای کیفی و تکنیک کدگذاری تحت نرم‌افزار تحلیلی اطلس در پی تبیین تغییرات رفتار تعاملی کاربران در دو منطقه 6 و 12 شهر تهران به لحاظ روابط و الگوهای تعاملی است. یافته‌های پژوهش حاصل از تحلیل نقشه‌های رفتاری حاکی از آن است که رفتار تعاملی کاربران از سوژه‌ های متکلم و کنشگر به ارتباطاتی دوسویه و غیرمستقیم تغییر شکل داده و بیشتر از نوع غیر متمرکز و متمرکز بر رسانه است و توجه و ادراک فضای پیرامون و نیز ارتباط با سایر افراد در جایگاه درگیری حاشیه‌ای قرار گرفته است. در نتیجه ماهیت فضاهای عمومی از شاخص‌های سنتی به سمت قلمروهای موقت سوق پیدا کرده به ‌طوری ‌که کمرنگ شدن اتصال بین کاربر و فضا موجب کشیده شدن کاربر متصل از متن فضاهای رویدادپذیر به حاشیه ی فضا شده و در یک رویکرد تعاملی نقش کانونی کاربر در فضا تضعیف ‌شده است. علاوه بر این، یافته‌ها بیانگر تاثیر معنادار فناوری در گزینش فضایی، تسهیل دسترسی، مسیریابی و جامعه‌پذیری می‌باشد که همگی این زیر معیارها بازنمایی مفهوم وابستگی به فناوری در الگوهای تعامل با فضا است. لازم به ذکر است شناسایی ابعاد گوناگون تغییرات شکل‌گرفته در رفتار تعاملی کاربران می‌تواند راهکارها و الگوهای بهینه‌ای را در جهت هرچه کارآمدتر کردن فضاها در شهرهای عصر حاضر، در اختیار برنامه ریزان و طراحان شهری قرار دهد. 

the explanation of interactive behavior changes in public spaces in the information and communication technology era

introduction: in the latter half of the 20th century, it was recognized that good urban spaces mustprovide opportunities for social interaction and communication. this was deemed essential for thesurvival of cities. however, the advent of social media and mobile communication has graduallyshifted the focus away from physical presence and towards the content and nature of cities.information and communication technologies have become pervasive in human life, yet their impacton human presence and behavior in urban spaces is often overlooked. the introduction of connectedusers has redefined the concept of urban spaces in the age of technology, resulting in significantchanges in interactive, cognitive, and spatial behaviors.methodology: this study utilizes the qualitative content analysis method and coding technique inatlas.it software to explore the shifts in user behavior within tehran’s 6 and 12 districts.specifically, the focus is on changes in relationships and interactive patterns.results: the research based on behavioral maps shows that users’ interaction behavior has shiftedfrom direct and active communication to indirect and two-way communication. this change is morefocused on the media, attention, and perception of the surrounding space and communication withothers. as a result, the nature of public spaces has moved from traditional landmarks to temporaldomains. this blurs the connection between the user and the space, causing the connected user to bemoved from the center of the space to the margin. in an interactive approach, the user’s focal role inspace is weakened.conclusion: the research shows that technology plays a crucial role in how people choose, navigate,and socialize in physical spaces. this dependence on technology has led to changes in how peopleinteract with each other and their environment. these changes offer valuable insights for urbanplanners and designers to create more efficient and effective spaces in modern cities. byunderstanding the various dimensions of these changes, planners can develop optimal solutions andpatterns to enhance the user experience.